Читать «Палёт у мінулае» онлайн - страница 7

Яны бачылі, лепш сказаць, даведаліся па сялянскіх настроях, што рэформа Аляксандра II сялянства ня ўцешыла, дык гэтым карыстаўся Каліноўскі для агітацыі.

Хлопцы былі пераконаны, што сялянства і ў гарачую хвіліну пойдзе на дапамогу Каліноўскаму для сваёй-жа свабоды.

Апускаюцца зацікаўленыя хлопцы ніжэй даведацца, штo-ж будзе далей...

Праляцеўшы дні тры-чатыры бліжэй да нас, раптам Да­нила спыніў ход матору. Пагасла зорка, „Паўлюяздан" стаў...

Вільня.

— Што за ігрышча? Язэп, а, ну, дай адбітак!...

МУРАЎЁСКІ БАЛЬ

Не прайшло і пяць хвілін, як Язэп паказаў картку.

— Бачыш, во Мураўёў! — кінуў таварышом Язэп.

— Глянь, якая бліскучая, крывавая натура.

— Што гэта ён кульгавіць, што з палкай ходзіць... вось каб яму ды выкруціць іх...

І праўда, Мураўёў увесь дрыжэў ад залатога бляску пагонаў, „заслужаных" крыжоў і гэнэральскай iстужкі.

Бачачы бліскучыя вынікі сваёй працы, упэўніўшы сябе, што і думка аб паўстаныіі павінна замерці, паставіў ён сабе баявой задачай злавіць Каліноўскага і... працёршы рукі, працэдзіў — па-ве-е-сіць...

— Вешай яго, але раней злаві! — сьмяяліся хлопцы... "Пойдзеш у беларускі лес, ногі аб карчы паламаеш... сам павесішся..."

Але раптам, даведаўшыся, хлапцоў зноў затрывожыла. Мураўёў па вёсках організаваў атрады „сельскай стражы“, якая складалася выключна з сялян, прымусіўшы іх пад страхам кары сачыць і лавіць паўстанцаў.

А белыя! Якое бруднае стварэньне — здаліся і пачынаюць нават дапамагаць расійскаму ўраду ў барацьбе з чырвонымі, з Каліноўскім.

І Мураўёў у знак нібы пабеды ладзіць у адным з віленскіх будынкаў баль.

Рассылае запрашаючыя білеты, а знача „шкодных" ня будзе.

Блізкая Мураўёву паненка была закахана ў рускага капітана (Каліноўскага).

Каліноўскі, часта пераадзяваючыся ў форму рускага капітана, быў на балях арыстократыі.

Дзякуючы ёй у Каліноўскага быў білет на баль. Ён прышоў, як заўсёды, у форме рускага капітана.

Заля дрыжэла электрычным бляскам. Тры оркестры разьвесялялі старых і маладых — адну сам'ю арыстократыі.

Адны ў куткох сядзяць, абліваючы сябе павевамі каханьня... Іншыя, больш старыя офіцэры, у тым ліку і „рускі капітан“, за бокаламі віна разьбіраюць пытаньні політыкі.

— Паўлюк, гэта-ж Каліноўскі, — толькі цяпер разгледзіўшы картку Язэпавага апарату, сказаў Даніла.

— Ясная справа, ён! Бачыш, мы памчаліся і ня ўгледзілі, як і Каліноўскі ў Вільні.

— Але будзем глядзець, што з гэтага выйдзе.

— Паглядзім баль паноў!

Мураўёў з паненкаю гуляе ў залі. Конфеці, бой сэрпанцін уздымаюць у прысутных проста дзіцячую забаву і радасьць.

Вячэра.

Доўгі стол завалены рознымі закускамі і розных выглядаў віна...

Мураўёў падымае бокал віна і трымае першы тост. І, заўсёды, дзе бы там ні было,ён сваю прамову канчаў:

— Нам цяпер неабходнай задачай засталася толькі адна - злавіць, ізьвініце за выражэніе, гэту сволач Каліноўскага...

Оркестр грае туш, заглушаючы чоканьне бокалаў.

Шмат, шмат хто гаварыў, але дайшла чарга і да «рускага капітана».

— Гаспада! Мы, рускае офіцэрства, должны не пошчадзіць своей жызьнею во імя цара і ацечэства, а паймаць этаго разбойніка, этаго бунтаўшчыка, развратніка народных послушаній, этаго Ка-лі-ноў-скага!