Читать «Палёт у мінулае» онлайн - страница 8
А Александровіч
Мураўёў здаволена крыкнуў:
— Во славу рускага афіцэрства п‘ём!
— П‘ё-м-м!..
Туш...
***
Пасьля вячэры танцы.
Каліноўскі танцуе з паненкай Мураўёва, што і заўважыў сам гэнэрал.
Як толькі скончылі танцаваць, Мураўёў падыйшоў да "парачкі“ і тут знаёміцца з „капітанам".
Каліноўскі выстраіўся і прадставіўся.
— Православный капітан царской арміі...
— А мая фамілія вам ізьвестна — Мураўёў!
І як сябры, паціснулі рукі.
Разгаварыліся.
— Я хачу вас узяць к сабе і даручыць вам злавіць Каліноўскага. Вы ня зьменіце рускаму цару, як офіцэры іншых нацый...
І „рускі капітан“, па жаданьню гэнэрала, павінен зьявіццз заўтра ў яго габінэт.
Пачуцьці Мураўёва так расплыліся, седзячы за куфлямі мёду ў асобным пакоі, што „рускі капітан“ даведаўся пра ўсе пляны барацьбы з Каліноўскім.
Гэта зусім падбадзёрыла хлапцоў. Кожны крок працы Каліноўскага для хлапцоў такі дарагі, нібы і яны ў яго радох ідуць на абарону працоўных.
Прамінулі яшчэ адну ноч.
Раніца.
У ГАБІНЕЦЕ МУРАЎЁВА
За пісьмовым сталом, укінуўшыся ў паперы, сядзіць гэнэрал.
— Гэта справа аб здрадзе польскага афіцэра? — груба запытаў Мураўёў у паручыка.
— Так точна!
— Павесіць!
Стук у дзьверы.
Паручык вышаў.
Вярнуўшыся даклаў.
— Капітан... ваша проісходзіцельство!..
— Прасі!
Тут сваю ўвагу хлопцы моцна закілзалі...
Седзячы за сталом, Мураўёў паказваў „капітану" справу аб здрадзе польскага офіцэра.
„Капітан" куды больш, як Мураўёў, ведае ў чым справа. Офіцэр гэты „здраднік", па-першае, не паляк, а беларус-каталік і ўцёк з аружжам да чырвоных, з якімі ён даўно меў сувязь, бо ён і быў чырвоны...
— Но вам, сыну праваслаўнага народу, толькі вам, бо вы ніколі ня зьменіце цару і ацечаству, даю гэгу пасаду.
І „капітан" атрымлівае даручэньне.
Даецца яму войска, сродкі, абы толькі злавіць Каліноўскага.
— Вы тут пасядзіце, а я пайду ў канцэлярыю і сам уласнаю рукою напішу вам загад...
Каліноўскі — „праваслаўны рускі капітан" — выняў з стала Мураўёва ключы ад незгараемай шафы, адчыніў, грошы ў кішэню і на разьвітаньне аставіў запіску:
„Ня кожнаму рускаму офіцэру можна верыць, а за грошы — беларуская пядзяка!
К. Каліноўскі".
І спрытна пераадзеўшысях ў форму радавога салдата разношчыка пакетаў... зьнік!
Выслана была пагоня, але лаві ў полі вецер...
Хлопцы, як толькі ўбачылі вынік іх сустрэчы, радасна, як і сам Каліноўскі, запаліўшы зорку панесьліся...
Яны, нібы як і Каліноўскі, рвануліся ўцякаць...
ВЫЙШЛІ З ЛЯСОЎ
Падмацаваўшыся сродкамі, Каліноўскі павесялеў. Цяпер усё-ткі лягчэй змагацца...
Агледзіўшы свае сілы, Каліноўскі ноччу выйшаў з лесу у вёску. 3 сялянамі ён ужо перагаварыў.
У аднэй новай вясковай хаце жылі офіцэры, а гаспадары выйшлі ноччу з хаты, атрымаўшы ад Каліноўскага на новую.
А ён, доўга не чакаўшы... падпаліў...
Офіцэрства кінулася ўцякаць, але агонь аружжа прымусіў астацца ў хаце.
Язэпа закідала праца. Ён проста не пасьпяваў хватаць абразкі паўстаньня. Ён ужо і ня думаў ахапіць паўстаньне — яно ўзьнялося і ў Літве і ў Польшчы.
Ён схватваў абразкі ў Беларусі.
3 сякерамі, з лапатамі павыходзілі з хат сяляне, дзеці.
