Читать «Як пакахаць ружу» онлайн - страница 18

....Сканалі, ды ўсё ж не сталі — помнікі, як Кастусь ступіў на смяротныя шалі з думаю пра Беларусь.

Большай, куды большай працы над словам патрабуе гістарычная тэма!

Вось i Кастусь Жук вырашыў упрыгожыць адзін ь сваіх твораў «гістарычнымі галасамі». Сам па сабе верш «У вёсцы Вішнева» — не пра мінулае, але паколькі дзеянне адбываецца ў вёсцы, дзе памёр Сымон Будны, квятастыя апісанні ўвішных рэчак i белых садоў зводзяцца ў рэшце рэшт да яго.

Вёска Вішнева. Рэчка ўвішная, Белы вэлюм надзелі сады. I над яблынямі, над вішнямі Дух буяе вясны малады. Тут утульна пчале i сонейку... І дзяўчыне з касой залатой... Гэтак пахнуць галінкі соладка! Гэтак хмеліць паветра настрой! А душа — то засне, то абудзіцца На шчаслівай зямлі ў гэты міг... Знерухомей — i голас Буднага Ты пачуеш між дрэў шапаткіх.

Пакінем без каментарыяў мастацкі ўзровень верша, але задумаемся: што агульнага паміж пададзеным К. Жуком настраёва-вясновым малюнкам сённяшняга Вішнева i той змрочнай, фізічна цяжкай, па апісаннях езуіта Фрыбеліуса, абстаноўкай у доме пратэстанцкага шляхціца Лявона Маклока, дзе ў студзені 1593 года скончыў свой жыццёвы шлях Сымон Будны? Адкуль гэты голас Буднага «між дрэў шапаткіх», i якім ён уяўляецца аўтару «на шчаслівай зямлі ў гэты міг» .1 «дзяўчыне з касой залатой»? Відаць, перш за ўсё ў аўтара ўзніклі «вішнёвыя» ідэі (Вішнёва — увішныя — вішні), i Будны тут ні пры чым, з той жа верагоднасцю маглі мы пачуць i голас Скарыны, Каліноўската, Багушэвіча.

Увогуле, абыгрыванне назваў вёсачак па-ранейшаму прагрэсіруе ў паэзіі («Трыпціх» Я. Хвалея, верш «Жыткавічы нібыта...» У. Мазго), i па-ранейшаму лунае над «шчаслівай» зямлёй матыў «лепшага ў свеце» «роднага куточка», куды «вядуць усе дарогі»:

Родны край мой! Радзіма-маці! У паклоне нізкім хілюся I жыццём прысягаю: спяваць мне Песню вернасці Беларусі! Мікола Аляхновіч Кут найлепшы ў свеце Сёння — зазірніце. Тут, як сонца, свеціць Слава у зеніце.

Уладзімір Мазго

Сустрэчы, спатканні, трывогі — Жыцця таямнічы клубок... Я лепшай не знаю дарогі, Як гэта, што ў родны куток.

Віктар Трусевіч

I калі М. Аляхновічу i В. Трусевічу, як пачаткоўцам, можна яшчэ неяк дараваць падобныя паэтычныя радкі, спісаць на нявопытнасць i недастатковую выхаванасць густу, то з'яўленне «слаўных» вершаў у публікацыях Уладзіміра Мазго насцярожвае i непакоіць куды больш.

Шмат што не задавальняе пакуль што i ў вершах Валянціны Аколавай, якая свядома імкнецца да ix фальклорнай арнаментнасці, народна-песеннай аздобленасці. Прычым гэткі шлях абраны свядома i сцвярджаецца не толькі фальклорнымі стылізацыямі, але i ў іншых вершах, непасрэдна слоўнымі канстатацыямі:

Мой краю, па архівах i музеях Цябе турыст замежны пазнае. Пытае пра Гастэлу i Казея I пра вытокі мужнасці твае. Цікавіцца пра Полацк i Скарыну, Наведвае трагічную Хатынь. Глядзіць на чырвань помнікаў каліны I нарачанскую азёраў сінь... А я цябе па песнях вывучаю, Радзімай блаславёная — жыву...