Читать «Маскоўская Аўтаномная Акруга» онлайн - страница 11

- Скажыце, вы – сужэнцы? – спытала Вынтэнэ.

- Шлюб не, - адказаў Вінцук.

- Ёсьць мы каханкі, - дадала Хрысьціна.

***

У гэлікоптэры страшна шкамутала. Літвіны, здавалася, прызвычаіліся да такіх умоваў. Яны перамаўляліся і глядзелі ў вакно. Выгляд насамрэч адкрываўся дзівосны. Унізе – суцэльны лес. Дзе-нідзе блішчаць рэкі і азёры. Яранг нідзе не відаць. Ды й наогул аніякіх слядоў чалавечай дзейнасьці. Усё тут, як у мінулым…

Вынтэнэ было не да краявідаў. Ёй было блага. Уладзімер узяў яе за руку.

- Страшна не, страшна няма нічога, - паўтараў ён. – Прыляцім хутка ўжо зусім.

Ён цалаваў дзяўчыну ў шчаку. Лашчыў па галаве, быццам малое.

- Ды што ты, Уладзь, - сказала Вынтэнэ. – Са мной усё добра.

Яна заплюшчыла вочы.

- Прыляцім ужо амаль, - чула яна. – Доўгасьці няма зусім…

Потым было Белавозера – стойбішча на тысячу жыхароў. У цэнтры яшчэ захаваліся старажытныя руіны. Складана сказаць, што гэта была за яранга і для чаго яна прызначалася. Але, мусіць, нешта вялікае і значнае. І, вядома ж, дачукоцкага часу. Вынтэнэ зрабіла здымкі.

Доўга затрымлівацца не давялося. Усюдыход павёз экспедыцыю ў “дзярэўню” Глушкава. Аказалася, што “дзярэўня” зусім ня ўласнае імя. Гэта проста маскоўскае слова, якое абазначае “стойбішча”.

Глушкоўскае сельскае паселішча налічвала сотню чалавек. Галоўная вуліца называлася “Моладзевай”. На яранзе з бэтону вісела шыльдачка: “Вясковая рада”. Рада была падрапаная, яе не пашкодзіла б пафарбаваць.

- Дык вы, значыцца, зь Літвы? – спытаў старэнькі маскавіт.

- Зь Літвы, - адказаў Уладзь. – Здагадацца як Вы здолелі?

- Я тут, аднак, старшыня, - патлумачыў дзед. – Мяне становішча абавязвае ведаць. Ды ўжо ўся вёска ведае. Зухі бадай ужо разьнесьлі вестачку.

- А моваю маскоўскаю гаворыце Вы?

- Як жа ж не гаварыць, гутарым паціхеньку…

Уладзь перайшоў на маскоўскую гаворку.

Стары зьдзівіўся.

- Ды дзе ж вы так навучыліся? – спытаў ён па-чукоцку.

Уладзь ізноў загаварыў па-маскоўску. Старшыня завагаўся і пераўшоў на родную мову.

- З чужынцамі-прыежджымі на чукоцкай яны гаворку падтрымліваюць, - шапнула Хрысьціна Вынтэнэ. – Нават калі прыежджы маскоўскаю размаўляе.

- А чаму? – спытала анадырка.

- Сорам маюць да сваёй гаворкі. Думаюць: карыстаешся роднай мовай, значыцца дзікун, нячукча.

Вынтэнэ зрабілася сумна.

- Няўжо гэта мы іх такімі зрабілі? – прамовіла яна.

- Віны няма пэрсанальна ад цябе…

Літвінка палашчыла яе па плячы.

***

  

Старшыня забыўся на комплекс непаўнавартасьці . Яны з Уладзем гаманілі па-маскоўску. То спрачаліся, то пагаджаліся, то жартавалі. Вынтэнэ не разумела ні слова.

- Пра што яны? – час ад часу пыталася яна ў Хрысьціны.

Тая перакладала павольна, зь цяжкасьцю падбіраючы чукоцкія словы. Вынтэнэ зразумела, што заўтра - нейкае сьвята, і што этнографам дазволілі прыняць удзел у ім. Сьвята называлася мудрагеліста: "Кра́сная Го́рка". Відавочна, яно сымбалізавала прыход вясны.

Старшыня запрашаў да сябе ў хату.

Начаваньне будзе адбывацца там, - казала Хрысьціна. – Ежа ўвечары таксама ў тым збудаваньні.