Читать «Соль жыцця» онлайн
Айзік Платнер
АЙЗІК ПЛАТНЕР
СОЛЬ ЖЫЦЦЯ
Рэдактар М. Хведаровіч
Мастак Ц. Кіпніс
Тэхнічны рэдактар Я. Карпіновіч
Карэктар Г. Славінская
Пераклад з яўрэйскай мовы
Дзяржаўнае выдавецтва БССР
Рэдакцыя мастацкай літаратуры
Мінск 1957
АЙЗІК ПЛАТНЕР
Старэйшы яўрэйскі паэт Айзік (Ісак Хаімавіч) Платнер нарадзіўся ў 1895 годзе ў былой Сядлецкай губерні ў г. Сакалоў-Падляскі ў сям'і краўца. Працоўная дзейнасць А. Платнера пачалася вельмі рана. Некаторы час ён жыў у розных гарадах Літвы і прымаў удзел у рабочым руху. У пачатку 1921 года выехаў у ЗША. У 1932 годзе вярнуўся ў СССР, жыў у Мінску, актыўна супрацоўнічаў у перыядычным друку.
Вершы А. Платнер пачаў друкаваць у 1919 годзе. Першая кніжка «Аб чым дзень апавядае» выйшла ў 1930 годзе ў Н'ю-йорку. У 1935 годзе ў Мінску выйшла асобнай кнігай яго «Паэма аб краўцах», у 1940 годзе — «Сонца на парозе», у 1947 годзе — «З любоўю і верай», у 1948 годзе — «Самае дарагое» і шэраг іншых кніг. Вершы А. Платнера неаднаразова перакладаліся на рускую і беларускую мовы. У зборнік «Соль жыцця» ўвайшлі лепшыя паэтычныя творы А. Платнера ў перакладзе на беларускую мову.
Прысвячаю Дэборы
СОЛЬ ЖЫЦЦЯ
Не, любая, рана Шукаць забыцця. А бель галавы — Гэта соль, соль жыцця, Што хлебу жыццёваму Смак надае, А хвалі на моры — Магутнасць яе. Без смутку-ж няма Весялосці нідзе, Бо цень-жа за сонцам Спрадвеку ідзе. А ведаеш, горкія Слёзы чаму? Не выплачаш іх — Дык і цяжка таму. А выплачаш — стане Святлей і лягчэй, I вочы вільготныя — Шмат прыгажэй. Не, рана аб старасці Нам гаварыць. Глядзі, увесь горад Світаннем гарыць. Дзень творчае працы Пачаўся вакол, Дыханнем магутным Калышучы дол. У вокнах ад сонца Аж плавіцца шкло, I тысячы кветак На іх расцвіло. I верш мой, і дом, Што будуецца нам, Усё застанецца Наступным вякам. Жыццё — гэта ўсё, Што вакол і з табой: Вясёласць, і смутак, I твой непакой, I сонца, і дрэвы, I радасць быцця, I бель галавы — Гэта соль, соль жыцця. Ты кажаш, маршчынкі, — Прайшла маладосць... Ну што-ж, наша часць Ва ўсім зробленым ёсць. А сівыя скроні?.. Я рад іх любіць! Мінулага свет Пад нагамі ляжыць. А новым праспектам, Што сонцам услан, Імчыцца дзіця наша, Быццам-бы лань. Сустрэне таго, Каго стане любіць, І песня далей На зямлі прагучыць.
КРЫНІЦА
Калі хто захоча напіцца вады, — Калодзеж капае глыбокі... Калодзеж я ў сэрцы капаў праз гады, Знайшоў там кахання вытокі. Жыццё, быццам кнігу, раскрыў і гляджу: Там з радасцю гора сплялося. Падобна да кропель вясновых дажджоў Каханне блішчаць засталося. Зямлю я шчаслівую прагнуў знайсці (Дзіцячых гадоў хваляванні), Не меў я нічога, а толькі у жыцці Валодаў адзіным — каханнем. Не радаснай тая часіна была, Дзень поснай суботы у хаце. I з плачам, за лішнюю крошку з стала. Шчыпала гаротная маці. Я ў сэрцы каханне тады захаваў, Каб нават не ведалі людзі. І штодзень вялікага прыйсця чакаў І верыў — яно яшчэ будзе. Мінула і знікла гадоў чарада, Мужнеў я і сіл набіраўся. Цяжкая, цярністая тая хада Была, каб назад не вяртаўся. На хвалях жыццёвых у змрок, у начы Я сцежак жыццёвых не зблытаў. Даплыўшы да шчасных сваіх далячынь, На бераг ступаю адкрыты. Натхнёны каханнем мой спеў не маўчыць, Сустрэўшы жыццёвы свой поўдзень; Ён, мне асвятляючы цемень начы, Праз нетры глыбінныя пройдзе. Здаралася, праўда, спыняўся мой спеў, Разбітая скрыпка змаўкала. Але-ж захаваць я каханне хацеў, Яно ратавала, натхняла. Як радасна мне, што каханне было, Як сонца,— нідзе не ржавела, Мяне гартавала, наперад вяло Заўсёды надзейна і смела. Пайду па жыццю і, як той багацей, Кладовішча чулага сэрца Я шчодра раскрыю на радасць людзей — Для іх яно песенна б’ецца. Калі хто захоча напіцца вады, — Калодзеж капае глыбокі... Крыніцу я ў сэрцы капаў праз гады, Знайшоў там кахання вытокі.
