Читать «Белы Бім Чорнае вуха» онлайн - страница 86

Гавриил Николаевич Троепольский

Бім адышоў ад дрэва асцярожна, азіраючыся, прыслухоўваючыся да лесу. Нечакана непадалёку застракатала сарока: «Тут ёсць нехта, нехта, нехта ёсць! Нехта ёсць, нех-та, нех-та, нех-та ёсць!» Бім адразу ж, ад першага папярэджання сарокі, спыніўся ў гушчары дубняку, які шчыльна акружыў дуба-велікана. Болю ён амаль што не адчуваў, ён прайшоў недзе ўглыбіню. Ён прылёг на лісце, выцягнуў шыю і прытуліў галаву да зямлі. Сарока закрычала блізка — Бім убачыў яе на высокім дрэве. Ён, вядома, пайшоў бы, але сарока крычала пра небяспеку з таго боку, куды трэба было ісці Біму. Чакаў ён, калоцячыся, але ў той жа час рашуча і з удзячнасцю да сарокі за тое, што ў час папярэдзіла пра ворага. Дзякуй табе, сарока! Толькі драпежнікі лаюць гэтую птушку, цудоўную вястуню, народжаную з тэлеграфам на хвасце, добраахвотную служку мірных лясных жыхароў. Каб не было сарокі, насельніцтва, і тое, што бегае, і тое, што лётае, было б назусім пазбаўлена інфармацыі пра лясное жыццё.

Ваўчыца выйшла на ўскраек паляны і спынілася. Пярэдняя нага крывая (значыць, яна некалі была паранена чалавекам). Накульгваючы, яна ступіла яшчэ некалькі крокаў, павярнула галаву проста да Біма і з налёту… кінулася да яго. Але не патрапіла — перашкодзіла неўваротная нага. Бім вылузаўся ад яе ў самы апошні момант, скочыў убок. Звер павярнуўся і быццам падскочыў на трох нагах, зноў кінуўся на Біма. Аднак той, як юла, адскочыў за дуб і адчуў спіною дзірку ў дубе, дупло. І тут жа, калі ваўчыца прамахнулася другі раз, у адно імгненне ўціснуўся ў дупло, выставіў зубы, загыркаў раз'юшана і пачаў брахаць так, як ніколі ў жыцці не брахаў, — як ганчак на следзе, як лайка ля бярлогі, без перадыху. Голас Біма зазвінеў па лесе адным адзіным словам, якое зразумела кожнаму: «Бяда-а! Бяда-а!» А лес падхапіў, і рэха дапамагала: «Бяда-а! Бяда-а!!!»

Дзякуй табе, лес!

І панеслася ад сарокі да сарокі, імклівей чым па тэлеграфе, трывожная вестка: «Нех-та нека-га есь, нех-та некага есь, нех-та нека-га, нех-та нека-га…» Ляснік у леснічоўцы вызначыў, што і сабачы брэх, і дружны сарочы перапалох не ад дабра. Ён узяў стрэльбу, зарадзіў карцеччу і пайшоў у глыб лесу. Чалавек ішоў смела, таму што лес быў яму амаль што як родны дом, а лясныя жыхары ведалі яго ў твар. Ды і ён ведаў многіх іх, ведаў у твар і ваўчыцу, але чамусьці не забіваў яе. «Ці не зацёрся хто з маладых паляўнічых на тэрыторыю ваўчыцы, ці не напужаўся яе, узлез на дрэва і пакінуў сабаку, каб разарвала?» — падумаў ён, спяшаючыся. Брэх чуўся далёка, у самым канцы Воўчага яра, але раптам абарваўся. «Гатова!» — вырашыў ён і пайшоў павальней, хоць і ў той жа бок. Эх, а трэба было спяшацца. Спяшацца б!

Што ж здарылася там, ля векавога дуба?

Ваўчыца была «цёртая»: яна адышла ад дупла, каб Бім замоўк, ведала, што калі пачынае брахаць сабака, то аказваецца і чалавек са стрэльбаю. Бім таму і прымоўк, што ваўчыца не кідалася да яго. Праз колькі часу яна падышла бліжэй і села, не зводзячы вачэй з Біма. Так два сабакі глядзелі адзін на аднаго вока ў вока: дзікі сабака, далёкі прародзіч Біма і вораг чалавека, і сабака інтэлігентны, які не можа жыць без чалавечае дабраты; воўк ненавідзіць усіх людзей, а Бім любіў бы іх, каб яны ўсе былі добрыя да яго: сабака — сябар чалавека і сабака — вораг чалавека глядзелі адзін аднаму ў вочы.