Читать «Белы Бім Чорнае вуха» онлайн - страница 8

— Вось гэтак, Бімка. Нічога не зробіш — трэба так. — Іван Іванавіч лашчыў, пагладжваў Біма.

З гэтага дня і пачаўся сапраўдны паляўнічы сабака. З гэтага ж дня Бім зразумеў, што толькі ён, ён адзін можа ўведаць, дзе птушка, і што гаспадар-то бездапаможны, а нос у яго прыроблены толькі для блізіру. Пачалася сапраўдная служба, грунтавалася яна на словах: «Нельга», «Назад», «Добра».

А потым — ой! — потым стрэльба! Стрэл. Перапёлка падала, быццам ашпараная.

І даганяць яе, выходзіць, зусім не патрэбна, толькі знайсці, падняць на крыло і легчы, а ўсё астатняе зробіць сябар. Абое роўныя ў гэтай гульні: гаспадар без нюху, сабака без стрэльбы.

Такім чынам цёплае сяброўства і адданасць пакрысе рабіліся шчасцем, таму што кожны разумеў і не патрабаваў ад другога больш, чым той можа даць. Гэта аснова, соль сяброўства.

Да двух год Бім стаў сапраўдным паляўнічым сабакам, даверлівым і чэсным. Ён ведаў недзе каля сотні слоў, што датычыліся дамоўкі і палявання: хай скажа Іван Іванавіч «Падай» — зробіць; скажа ён «Падай пантофлі» — падасць, «Нясі міску» — прынясе, «На крэсла!» — сядзе на крэсла. Ды гэта што! У вачах чытаў: добра глядзіць гаспадар на чалавека, і Біму ён — знаёмы з гэтага часу; непрыязна зірне — і Бім, бывае, загырчыць; нават ліслівасць (ласкавую ліслівасць) ён лавіў у голасе чужога. Але нікога і ніколі Бім не ўкусіў — хоць ты на хвост наступі. Забрахаць мог ноччу, папярэдзіць, што да вогнішча ідзе чужы, — гэта, калі ласка, але кусацца — ніколі. Такая ўжо інтэлігентная парода.

Што датычыцца інтэлігенцыі, то Бім нават умеў такое: сам навучыўся, дайшоў сваім розумам, падрапаць за дзверы, каб адчынілі. Здараецца, захварэе Іван Іванавіч і не ідзе з ім гуляць, а выпускае аднаго. Бім крыху пабегае, управіцца, як і належыць, і спяшае дадому. Падрапае за дзверы, стаўшы на заднія лапы, крышку паскуголіць, просячыся, і дзверы адчыняцца, гаспадар, цяжка шлёпаючы па прыхожай, сустрэне, палашчыць і зноў кладзецца ў ложак. Гэта калі ён, пажылы чалавек, пахворвае (дарэчы, пахворвае ён усё часцей і часцей, такога Бім не мог не заўважыць). Бім моцна засвоіў: падрапай за дзверы, і табе адчыняць абавязкова; дзверы для таго і ёсць, каб кожны мог зайсці: папрасіся — і цябе ўпусцяць. На яго сабачы розум гэта было ўжо цвёрдае перакананне.

Толькі не ведаў Бім і не мог ведаць, колькі потым будзе расчаравання і бяды ад такое наіўнае даверлівасці, не ведаў і не мог ведаць, што ёсць дзверы, якія не адчыняюцца, колькі за іх не драпайся.

Што яно там будзе надалей, невядома, а пакуль што застаецца сказаць адно: Бім, сабака з выдатным чуццём, так і застаўся сумніцельным — пасведчанне на радаслоўную яму не выдалі. Двойчы Іван Іванавіч выводзіў яго на выстаўку: здымалі з рынга без адзнакі. Выходзіць, чужак.