Читать «Белы Бім Чорнае вуха» онлайн - страница 42

Голас яе рабіўся ўсё цішэйшы і цішэйшы. Домік уцякаў. А Бім, як ні стараўся, як ні сіліўся, усё адставаў і адставаў.

Потым ён бег за апошнім домікам да таго часу, пакуль той не прапаў з вачэй, бег і далей, па той самай дарозе, бо яна нікуды не скіроўвала. Бег доўга. І нарэшце, ледзьве перавёўшы дух, упаў між рэек, выцягнуў усе чатыры лапы, задыхаючыся і ціхенька скуголячы. Надзеі ніякае не засталося. Не хацелася нікуды ісці, ды ён і не змог бы, нічога не хацелася, нават жыць не хацелася.

Калі сабакі ўжо ні на што не спадзяюцца, яны паміраюць сваёй смерцю — ціха, без крыўды, з мукамі, якіх свет не ведаў. Але не Бімаў гэты клопат і не яму суджана зразумець, што каб не было надзеі зусім, ніводнае кроплі на зямлі, то ўсе людзі таксама памерлі б ад адчаю. Біму ўсё было куды прасцей: вельмі балела ўсярэдзіне, а сябра няма, і ўсё на гэтым. Гэтак як і лебедзь памірае пасля смерці каханае, узлятаючы высока і падаючы адтуль каменем; як журавель, страціўшы родную і адзіную жураўліху, лунае, выцягнуўшыся, распластаўшы крылы, і крычыць, крычыць, просіць у месяца смерці; гэтак тады і Бім: ляжаў, бачыў у трызненні адзінага і нязменнага сябра і гатовы быў на ўсё, нават і не разумеючы гэтае гатоўнасці. Але ён цяпер маўчаў. Няма на зямлі ні аднаго чалавека, які б чуў, што памірае сабака.

Сабакі паміраюць моўчкі.

Ах, каб зараз Біму некалькі глыткоў вады! А так, мабыць, не падняўся б ён ніколі, калі б…

Падышла жанчына. Яна была ў пінжаку на ваце і ў ватніках, на галаве хустка. Моцная, вялікая жанчына. Відаць, яна спачатку падумала, што Бім нежывы, — нахілілася, стала на калена і прыслухалася: Бім яшчэ дыхаў. Ён гэтак саслабеў з таго часу, як развітаўся з сябрам, што яму, вядома, нельга было рабіць такі прабег, які зрабіў ён следам за цягніком, — гэта бяздумна. Але хіба мае ў такім выпадку значэнне розум, нават у чалавека! Жанчына ўзяла ў далоні галаву Біма і прыпадняла:

— Што з табою, сабачка? Што ты, Чорнае вуха? За кім жа ты гэтак бег, гаротнік?

У гэтае грубаватае з выгляду жанчыны быў цёплы і ласкавы голас. Яна сышла пад адхон, прынесла ў брызентавай рукавіцы вады, зноў прыпадняла Бімаву галаву і паднесла рукавіцу, намачыла нос. Бім лізнуў яшчэ раз. І стаў хлябтаць. Жанчына гладзіла яго па спіне. Яна зразумела пра ўсё: нехта любімы паехаў назаўсёды, а гэта страшна, да жудаснага цяжка — праводзіць назаўсёды, гэта ўсё адно, што пахаваць зажыва.

Яна каялася перад Бімам:

— Я вось — таксама… І бацьку, і мужа правяла на вайну… Бачыш, Чорнае вуха, старая стала… а ўсё не забываю… Я таксама бегла ўслед цягніку… і таксама ўпала… і прасіла смерці сабе… Пі, мой харошанькі, пі, гаротнік…

Бім выпіў з рукавіцы амаль усю ваду. Цяпер ён паглядзеў жанчыне ў вочы і адразу ж паверыў: добры чалавек. І лізаў, лізаў яе грубыя, патрэсканыя рукі, злізваючы кропелькі, якія падалі з вачэй. Так Бім другі раз у жыцці спазнаў смак чалавечых слёз: першы раз — гарошынкі гаспадара, цяпер вось — гэтыя, празрыстыя, бліскучыя на сонцы, густа прасоленыя незагойным чалавечым горам.

Жанчына ўзяла яго на рукі і знесла з дарожнага палатна пад адхон: