Читать «Белы Бім Чорнае вуха» онлайн - страница 29

Гавриил Николаевич Троепольский

Апаўдня Бім адчаіўся. І раптам на адным двары ён наткнуўся на след насілак: тут яны стаялі. А потым струмень гэтакага ж самага паху пацёк збоку. Бім пайшоў на яго, як па ўтоптанай сцяжынцы. Парогі пахлі людзьмі ў белых халатах. Бім падрапаў у дзверы. Адчыніла яму дзяўчына ў белым халаце і спужана адступілася. Але Бім прывітаў яе як толькі мог, пытаўся: «Ці няма тут гаспадара?»

— Ідзі, ідзі! — закрычала яна і зачыніла дзверы. Потым прыадчыніла і крыкнула: — Пятроў, прагані сабаку, а то мне шэф намыліць шыю, пачне распінацца: «Сабакарня, а не «хуткая дапамога»! Гані!

Ад гаража падышоў чалавек у чорным халаце, затупаў на Біма нагамі і зусім нязлосна закрычаў, быццам пад прымусам, ленавата:

— Ат я табе, стварэнне! Пайшоў! Пайшоў!

Нічога з гэтых слоў «шэф», «сабакарня», «гані», «мыліць шыю», «распінацца», а тым больш «хуткая дапамога», Бім не разумеў і нават ніколі чуць не чуў, але словы «ідзі» і «пайшоў» адпаведна інтанацыі і настрою ён зразумеў цудоўна. Тут Біма не падманеш. Ён крыху адбегся, сеў і глядзеў на дзверы. Каб людзі ведалі, чаго шукае Бім, яны дапамаглі б яму, хоць гаспадара сюды і не прывозілі, а адразу ў бальніцу. Але што рабіць, калі сабакі разумеюць людзей, а людзі не заўсёды разумеюць сабак і нават адзін аднаго. Дарэчы, Біму і такія глыбокія думкі былі недасяжны; незразумела было і тое, па якому такому праву яго не пускаюць у дзверы, за якія ён чэсна драпаў і за якімі, інакш і быць не магло, яго сябар.

Бім сядзеў ля бэзавага куста з паблеклым ужо лісцем да самага вечара. Прыязджалі машыны, з іх вылазілі людзі ў белых халатах і вялі каго-небудзь пад рукі або ішлі следам; зрэдку выносілі чалавека на насілках, тады Бім падыходзіў бліжэй, нюхаў, — не, не ён. Пад вечар сабаку заўважылі і другія. Нехта прынёс кавалачак каўбасы, — Бім не крануў! — нехта паспрабаваў узяцца за аброжак — Бім адбег; нават той самы дзядзька ў чорным халаце некалькі разоў праходзіў паўз яго, спыняўся і глядзеў на Біма са спачуваннем і не тупаў нагамі. Бім сядзеў, як статуэтка, і нікому нічога не гаварыў. Ён чакаў.

Прыцемкам ён спахапіўся: а раптам гаспадар дома? І пабег спехам, лёгкім галопам.

Бег па горадзе прыгожы, з бліскучаю шэрсцю, дагледжаны сабака — белы, з чорным вухам. Любы добры чалавек скажа: «Ах, які мілы паляўнічы сабака!»

Бім падрапаў за родныя дзверы, але яны не адчыніліся. Тады ён лёг ля парога, скруціўшыся абараначкам. Не хацелася ні есці ні піць — нічога не хацелася. Сум.

На пляцоўку выйшла Сцяпанаўна:

— Прыйшоў, гаротны?

Бім вільнуў хвастом толькі адзін раз («Прыйшоў»).

— Ну вось, а цяпер і павячэрай. — Яна падсунула да яго міску з ранішняю кашаю.

Бім не ўзяўся.

— Я і ведала: сам накарміўся. Разумны. Спі. — І зачыніла за сабою дзверы.

Гэтае ночы Бім ужо не выў. Але і не адыходзіў ад дзвярэй: чакаць!

А раніцою зноў захваляваўся. Шукаць, шукаць сябра! Гэта і ёсць сэнс жыцця. І калі Сцяпанаўна выпусціла яго, ён, перш-наперш, збегаў да людзей у белых халатах. Гэтым разам нейкі тоўсты чалавек крычаў на ўсіх і часта паўтараў слова «сабака». У Біма папускалі каменнем, хаця і знарок міма, махалі на яго палкамі і, у канцы канцоў, сербанулі балюча дубцом. Бім адбегся, сеў, пасядзеў чуць і, мабыць, вырашыў, што тут гаспадара не можа быць, а інакш не праганялі б так нядобра. І пайшоў Бім, злёгку апусціўшы галаву.