Читать «Беларуская палітычная сыстэма і прэзыдэнцкія выбары 2001 г.» онлайн - страница 113

Пасьля правядзеньня альтэрнатыўных прэзыдэнцкіх выбараў найбуйнейшыя палітычныя партыі БНФ і АГП апанаваў крызыс. Яго прычынай стала ацэнка вынікаў альтэрнатыўных прэзыдэнцкіх выбараў, дзейнасьці Цэнтравыбаркаму і яго старшыні. Пасьля расколу ў БНФ 25 траўня адбыўся раскол у АГП. Сябра кіруючага органу АГП — Палітсавету — В. Ганчар быў паддадзены вострай крытыцы. Старыя лідэры партыяў, Зянон Пазьняк і Станіслаў Багданкевіч, гублялі падтрымку значнай колькасьці сяброў сваіх партыяў. Пазыцыя З. Пазьняка што да выбараў 1999 году стала каталізатарам унутранага крызысу ўзначаленай ім партыі.

Ідучы на перамовіны з апазыцыяй, Лукашэнка і яго атачэньне implicite перасьледавалі наступныя заданьні:

1) Падштурхнуць апазыцыю да далейшага расколу. Апазыцыя раскалолася ў пытаньні ацэнкі правядзеньня альтэрнатыўных прэзыдэнцкіх выбараў. Падтрымка ўладай ідэі перамоваў і разрэклямаваная гатоўнасьць улады ісьці на дыялёг з апазыцыяй можа выклікаць чарговы раскол у стане дэмакратычных сілаў — на гэты раз у пытаньні стаўленьня да перамовінаў. 2) Ажыцьцявіць апэратыўны маніторынг бягучага стану апазыцыйных сілаў. Высьветліць пазыцыю апазыцыйных сілаў што да парлямэнцкіх выбараў 2000 году. Вызначыць групу гатовых да супрацоўніцтва з уладай апазыцыйных палітыкаў і прэзэнтаваць іх грамадзтву спачатку як «канструктыўную апазыцыю», каб пасьля падмяніць апазыцыю яе «канструктыўнай» часткай. Шляхам інфармацыйнай кампаніі выціснуць радыкальных праціўнікаў рэжыму на пэрыфэрыю палітычнай сцэны. 3) Напярэдадні тэрміну заканчэньня прэзыдэнцкіх паўнамоцтваў Лукашэнкі пазбавіць апазыцыю фармальнай падставы для таго, каб вывесьці людзей на вуліцы; дэзарганізаваць частку грамадзтва, схільную да рашучых дзеяньняў на баку апазыцыі.

Апрача гэтага, перамовіны давалі ўладзе магчымасьць зьнізіць рэзананс у беларускім грамадзтве факту непрызнаньня Захадам законнасьці паўнамоцтваў Лукашэнкі пасьля 20 ліпеня. Для бальшыні беларускіх грамадзянаў перамовіны ўлады і апазыцыі пры пасярэдніцтве Захаду азначалі прызнаньне існага ў Беларусі рэжыму.

З моманту свайго заснаваньня ў 1997 годзе Кансультацыйна-наглядальная група АБСЭ ў Менску не спыняла спробаў пасадзіць бакі беларускага ўнутрыпалітычнага канфлікту за стол перамовінаў. На працягу першага кварталу 1999 году КНГ АБСЭ пад кіраўніцтвам Г.Г. Віка разам зь Дзярждэпартамэнтам ЗША і спэцыяльнай місіяй АБСЭ пад кіраўніцтвам А. Севярына неаднаразова заклікалі ўладу пайсьці на перамовіны з апазыцыяй. На гэта афіцыйныя беларускія прадстаўнікі адказвалі, што перамовіны магчымыя толькі пры ўмове прызнаньня ўдзельнікамі перамоўнага працэсу Канстытуцыі 1996 году, што рабіла іх бессэнсоўнымі. Аднак зь цягам часу пазыцыя беларускіх уладаў пачала мяняцца. Стваралася ўражаньне, што беларускі прэзыдэнт і яго атачэньне шукаюць асобаў для такога далікатнага даручэньня, якім ёсьць перамовіны з апазыцыяй.