Читать «Атамізацыя» онлайн - страница 52

I зноў, у каторы раз за вечар, душа напоўніцца новым пачуццём, — жальба і шкадоба па нечым страчаным адступіць, нечакана адчуеш еднасць з агромністым небам, з нябачным сонцам. I тады зусім па-іншаму падумаеш пра непазбежную ноч, — скрозь слёзы падумаеш пра зоры, якія вось-вось з’явяцца над галавою і яны, велічныя зоры, табе пакажуць іншы свет і дадуць новую радасць…

У яшчэ светлаватым небе загарыцца першая зорка. I яна на сцяжыне пакажацца. Адразу ж, як зойдзе ў прылазнік, скажа:

— Я зусім распранацца не буду. Бо сарамлівая я. Я ў купальніку буду.

«А ты ўпэўнена, — мне так і карціць спытаць, — ты ўпэўнена, што без

купальніка мне на цябе захочацца глядзець?..»

Але ж — не трэба крыўдзіць гаротніцу. Кажу абыякава, каб яе супакоіць:

— Будзь сабе і ў купальніку, калі табе хочацца. Я ж — не нахабнік нейкі. Я таксама ў плаўках буду….

Лазня гарачым духам патыхае. Камяні, якія некалі на полі сабраў, зашыпяць злосна, калі ліну на іх кіпнем. Яна сцішана сядзіць на палку, бачу, што яе цела пакрываецца бялюткімі кропелькамі — ад вачэй да пят.

— Кладзіся на жывот, — кажу. — Буду парыць.

I от жа дзіўна — чым далей, тым больш, яна, разгаворлівая, цішэе. Паслухмяна на ліпавыя дошкі будзе класціся. Венічкам распараным па пятах прайдуся. Яна ўздрыгне ўсім целам, ціха выдыхне:

— Ой…

Зноў, паддаўшы пары, яшчэ раз прыкладуся да пят, і зноў пачую ўжо знаёмае: «Ой…»

А потым з размаху рэзка стукну венікам па яе лытках, па сцёгнах, набліжаючыся ўсё бліжэй да галавы. I раз, і другі, і трэці… Станік — так атрымаецца — расшпіліцца і пад ім пакажацца палоска бялюткага незагарэлага цела.

— Не горача? — спытаю і, здымаючы жар, пачну па яе целе праводзіць рукой.

Яна маўчаць будзе. I тады ўжо, пары паддаўшы, з усяго размаху я пачну рэзка і моцна біць венікам па яе мяккай і бязвольнай спіне. I цяпер яна ўжо не скажа ні слова.

— Перавярніся, — глуха шапну. I яна паслухаецца. I зноў пачну біць венікам па яе целе, з нізу да верху, абыходзячы на грудзях белыя незагарэлыя малочныя плямачкі. I далей буду час ад часу рукой сцягваць з яе цела лішні жар.

I тады ўбачу, што яна, бязвольная, пачынае плакаць, — рукою па вачах праводзіць, сціраючы з вачэй і са шчок празрыстыя буйныя кропелькі…

— Супакойся, — зноў шапну. — Суцішся. Не толькі ты адзінокая. Мы ўсе адзінокія…

I тады ўжо, калі яна, выплаканая, пойдзе роснай сцяжынаю да сваёй хаты, я таксама выйду пад зорнае неба. Ціха будзе ў свеце, бы пад вадою. Побач будзе сцішана высіцца дуб. Убачу траву скошаную, што валамі на зямлі ляжыць. I ад валоў прывяленых пах скошанай канюшыны даносіцца… I касу недалёка ад дуба ўбачу — касільнам у зямлю ўторкнутую. Пад святлом месяца блісне срэбрам сточаная мянташкаю сталь. Бялюткія зоры будуць мігцець над галавой — купалам казачным будуць ахінаць мяне. Чамусьці маленства ўспомніцца, калі адчуваў сябе ў цэнтры Сусвету, калі ўсё кружыла вакол мяне: і сонца цёплае, і зоры бясконцыя, і дарогі гнуткія… I тут падумаю пра іншыя дубы, якія цяпер у цемені недалёка высяцца ў полі за рачулкай гнуткаю — ля непрыкметнай вясковай хаціны. Да хаціны той людзі штогод ходзяць, каб паглядзець на калыску, у якой некалі маленечкі хлопчык рос, гадаваўся. Гэтаксама некалі над яго галавою зоры мігцелі і таксама месячык свяціў, таксама глядзеў той хлопчык на зямлю сцішаную, слухаў калыханку матчыну, а потым, калі падрос, у свет выправіўся і там, нагледзеўшыся гора людскога, ціха выдыхнуў пра той час гаротны для нашага люда: