Читать «Атамізацыя» онлайн - страница 53

Народ, беларускі народ,

Ты цёмны, сляпы, быццам крот.

I мовай тваёй пагарджаюць.

I за гэта, толькі за слова паэтычнае, яго за краты пасадзілі… Ён жа не разбойнік быў, і з храмаў нікога не выганяў, ён усяго толькі праўдзівае слова сказаў.

Змяніўся час, змяніўся люд, — помнік паэту з’явіўся.

I чамусьці закружыцца ў мяне галава, і зноў да слёз пашкадую, чаму я не паэт, у мяне не хапае слоў, каб расказаць пра таямніцы бясконцыя, якія людзей яднаюць.

I як распавесці табе, Лупавокенькі, пра гэтыя таямніцы, пра каханне загадкавае? Як расказаць, калі і з чаго яно ўспыхвае?…

А ён як п’яны, ці як неразумны сваё будзе казаць:

— Разумееш, я тут ні пры чым, ды і ты не вінаваты. Мы з табою — усяго толькі прадстаўнікі розных цывілізацый, паслы, так бы мовіць, добрай волі… Людзі вашы, на Зямлі, гэтак прагнуць сустрэцца з намі, СЭЦI арганізавалі, куды мільярды ўбухваюць, кантактаваць з намі хочуць, у тэлескопы нас хочуць убачыць, цэлыя міжнародныя касмічныя экспедыцыі ствараюць, каб з намі найхутчэй сустрэцца, а ты — супраць… Апамятайся, дзярэўня цёмная… Няўжо ты супраць прагрэсу? Наладжваць кантакты мы павінны. Табе толькі і работы — перадаць нашы прапановы, а прыляцець — мы і самі на лятаючых талерках да вас прыляцім. Створым міжцывілізацыйную кантактную групу, умовы абгаворым. Не пачнём жа мы ўсё рабіць ні з таго ні з сяго… Галоўнае, перадай вашым, што мы — рэальнасць, перадай, што гэта мы да вас калісьці прыляталі і навучылі вашых жрацоў піраміды будаваць, розуму навучылі… I вось цяпер мы зноў гатовы дапамагаць вам у імя светлай будучыні і прагрэсу…

I што мне заставалася рабіць?

А што б вы зрабілі на маім месцы?

Махануў я ў адчаі рукою…

10

…Праз ілюмінатар самалёта, калі дамоў ляцеў, я глядзеў уніз і бачыў там між разрываў воблачных бязмежны акіян.

Усё думаў над сваімі прыгодамі. I крыўдна мне было чамусьці… I зноў адзінота на мяне чорнай хваляю накацілася.

За чым у гэтым кароткім жыцці ганяцца і за што чапляцца?.. Чаму сталі людзі такімі разгубленымі? Чаму яны аберуч хапаюцца за тое, што ім ніколі не спатрэбіцца? Чаму людзі людзям верыць перастаюць? Чаму ж увесь час у бедах сваіх мы шукаем вінаватых і — ніяк не можам знайсці іх?.. Чаму радасць знікае ў нашых душах?

…А тады я ўбачыў унізе акіянскі бераг. На тым беразе ўбачыў хаціну і ў ёй старога, які пад раніцу сніў ільвоў — яны быццам кацяняты выбягалі з лесу на пясчаны бераг і між сабою пачыналі гуляць. Днём да старога хлопчык прыходзіў з пасёлка. Стары і хлопчык былі адзінокімі і, як здараецца ў такіх выпадках, сябравалі. Г аварылі як роўныя пра футбол, пра баксёраў і, канечне ж, пра рыбалку, бо стары ўсё жыццё быў рыбаком.