Читать «Атамізацыя» онлайн - страница 38

— Хар-рошы лешч! Такога я яшчэ не цягнуў. Хар-рошы.

— Падсачык даць? — пытаю я.

— Не трэба. Я яго з вады падымаць не буду. Я яго ў вадзе вазьму, вось так, рукою.

Брат нагінаецца да борта лодкі, цягне руку да галавы вялізнага, кілаграмы на тры, ляшча.

А тым часам лешч, угледзеўшы братаву руку, рэзка разварочваецца гнуткім целам, лёгенька, бы гнілую нітку, абрывае павадок з жылкаю нуль тры, і знікае ў блізкім яму свеце — тут жа падаецца, мабыць, да сваёй ляшчыхі, без якой не ўяўляе жыцця…

Адкрыўшы рот, брат так і застыў з працягнутай да вады рукой — хоць ты з яго помнік ляпі, у цэнтры горада выстаўляй і надпіс пад помнікам рабі: «Рыбак, што ляшча правароніў…»

О-о, цікавым атрымаўся б той помнік! Рыбакі валам бы валілі б да яго, махаючы рукамі, гаманілі б пра свае прыгоды, смяяліся б і рагаталі ўпокат, анекдотамі душы свае весялілі б. Глядзіш — і паляўнічыя там паказаліся б, свае прыгоды пачалі б плесці… Ля натоўпу тут жа, як з-пад зямлі, дзяўчаты з’явіліся б, для блізіру семкамі пачалі б гандаляваць… Знаёмствы пачаліся б… Я з дому гармонік прывалок бы, урэзаў бы польку-бабачку! Танцы пачаліся б… Песні і прыпеўкі пачуліся б… Э-эх, як там забруіла б сапраўднае жыццё!

Шкада, шкада, што я не скульптар, што не паэт — няма ў мяне здольнасцей апісаць усё тое, што жыццём называюць…

На брата гляджу, у вочы ягоныя. Яны ў яго цяпер, як у таго падлешчыка, якога нядаўна з вады выцягваў, круглыя-круглыя… I — неміготкія, канечне ж…

I тут, нарэшце кажу, дагэтуль цярпеў, маўчаў:

— Ну, што, давыпендрываўся?.. Падса-ачык яму не трэба… Руко-ой вазьму, — салодзенькім галаском перадражніваю. — Табе не ляшчоў лавіць, табе толькі карасёў балотных на закідуху цягаць… Табе толькі яршоў саплівых лавіць, на іх ты спец. Ду-урыла!..

Брат уздыхае, потым выдыхае з сябе паветра, і нейкім, дагэтуль не чуў ні разу, ціха-жалобным голасам выводзіць:

— Харошы быў лешч. Кілаграмаў пяць, не меней. Такі павадок абарваць — запраста! Я ніколі не думаў, што ў яго такая сілішча…

Я сядзеў у рыбацкім крэсле і, хоць у мяне былі заплюшчаны вочы, усё бачыў…

Гэты вечар не твой,

Гэта ноч не мая…

8

.. I спытаў я ў Лупавокага пра тое найгалоўнейшае, што мяне трывожыла, што не давала спакою:

— А вы як адносіцеся да смерці?

Думаў, што ён зноў лапкаю махне і пра чарговы этап развіцця сваёй планеты пачне расказваць. Аж — не… Ён утаропіўся ў мяне, маўчаў, мабыць, думаў, як бы мне больш даходліва ўталкаваць.

I раптам ён пачаў:

— Каб сказаць, што такое смерць, трэба добра ведаць, што такое жыццё. Вось скажы, што ёсць жыццё?

Нездарма доўга маўчаў Лупавокі. Хоць я чалавек і разумны, але ад нечаканасці рукамі развёў:

— Як табе сказаць… Пра якое жыццё ты пытаеш?

— Пра ваша, канечне, пра зямное.

Адразу ж мне ўявілася Зямля, спрэс ахутаная дымнымі воблакамі. Нетаропка круціцца яна вакол сваёй нахіленай восі і кружыцца вакол свайго гаючага свяціла. I паспрабаваў я ўявіць не чалавечае жыццё, а найперш гэтую безліч неймаверную рухомага і нерухомага, крыклівага і безгалосага, малюсенькага, што толькі праз мікраскоп угледзіш, і агромністага, што ганяецца адно за адным і што жыве адно за кошт другога, што сплецена адно з адным і пераходзіць з аднаго ў другое, што паяўляецца з невядомасці, гіне і тут жа ўзнаўляецца…