Читать «Атамізацыя» онлайн - страница 37

Я не буду твая…

Як і многія паэтэсы, яна была няшчаснай у жыцці, ёй вельмі хацелася таго чыстага і светлага пачуцця, без якога цяжка, а мо і немагчыма жыць, і таму яна…

Паэты ўвогуле няшчасныя, шчаслівых, мабыць, і не бывае, бо адчуваюць кожным нервам гэтую вялікую таямніцу, якая акружае чалавека ад ягонага першага крыку і да апошняга. I гэтая таямніца акружае ўсё жывое. Асцярожным словам яны мкнуцца расказаць разумным адукаваным людзям пра гэтую таямніцу, якую ніякімі формуламі, ніякімі законамі спасцігнуць нельга і без адчування якой чалавек, мабыць, не можа жыць.

…Усё ведаюць палітыкі, але бяссільныя перад дарам сапраўдных паэтаў прадбачыць будучае.

…Бо, як сказана ў адной кнізе, спачатку было слова, і ведаюць палітыкі, што толькі праз слова і дзякуючы слову чалавек зможа ўведаць ісціну і тады ўжо — гора, гора будзе ім, людзі пачнуць смяяцца з іх…

I яшчэ я думаў…

А ў брата між іншым клёў пачаўся. Так і чуецца:

— Ёсць…

Пасля гэтага брат махае рукамі так, што лодка ходзіць ходырам — выцягвае жылку стометровую, цягне таропка, быццам гэтая рыбіна апошняя ў ягоным жыцці.

Не вытрымліваю:

— Можаш спакайней?.. Лодку перакуліш.

— Ты ўжо лепш памаўчы, рыбачок, які катушку ў вадзе губляе. На большае ты не здольны. Не вучы вучонага. Разбяруся і без тваіх парад.

Што ж, цярплю, маўчу…

Выцягвае ён падлешчыкаў грамаў па дзвесце, называе іх ляшчамі. Падвёўшы аднаго да лодкі, выцягвае з вады — падлешчык, на дзіва, спакойна даецца яму ў рукі, нібы ручны… Бачу ў цемры, як чыстым золатам гараць круглыя неміготкія вочкі рыбіны. Бачу срэбраную луску. Брат здымае падлешчыка з кручка і, фарсіста падкінуўшы яго ўгору, кідае ў садок, што ля борта лодкі боўтаецца ў вадзе. Як знарок ён гэта робіць, бо клёву ў мяне няма.

Хоць і цёмна, але адчуваю, што аднекуль з’яўляецца жаба, на грудзі ўзбіраецца і пачынае душыць, душыць, змушае мяне шаптаць чарговаму падлешчыку: «Ды выплюнь ты чарвяка таго, выплюнь… Няўжо табе мала кашы гарохавай?»

Не аднаго харошага чалавека гэтая жабоцька прыдушыла. Бывае, як прывяжацца, дык і не адпускае і тады ўжо ад чалавека нічога людскага не застаецца, толькі адзін цень, што без толку соўгаецца па зямлі…

На ляшчоў мы пачалі ездзіць толькі гэтым летам, дагэтуль брат карасёў лавіў на закідуху — грамаў па сто — дзвесце, іх ён называе карасішчамі…

— Табе, можа, падсачык даць? — пытаю я.

— Не трэба мне твой падсачык. Я яго запраста, рукою вазьму. Вось так, вось… Ты лепш сваю катушку глядзі, — адказвае ён.

Маўчу…

Недзе ў дзве гадзіны ночы брат узрадавана шэпча:

— Ёсць. I ладны, як парася.

I рукамі махае — жылку выцягвае.

— Ты хоць жылку ў ваду спускай, бараду зробіш, да світанку не разблытаеш, — кажу я.

— Абыдуся і без тваёй парады, рыбачок…

Метраў за дваццаць ад лодкі з’яўляецца хваля, брат паверх вады цягне рыбіну да лодкі. I сапраўды, гэта ягоны вечар і ночка ягоная… Вялізнага ляшча, як плаху валачэ. I чым бліжэй да лодкі, тым больш трывожыцца лешч, блізкую бяду чуе — «разгульваць» пачынае злева направа… Але ж і брат не промах — валачэ і валачэ ляшча і бармоча адно і тое ж, як п’яны: