Читать «Канёк-гарбунок» онлайн - страница 18

Трэцяму якая справа?

Бо кароткая расправа

Будзе з вамі. Пракалю!

Жартачкаў я не люблю!»

Усміхаюцца дэльфіны:

«Тут размова насур'ёз,

Хоць смяшыш ты нас да слёз.

Твае словы, забіяка,

Ведае даўно і ўсякі». -

«Ой, трымайце вы мяне,

Бо як дам, дык хвост загне!

Хто не верыць, хай праверыць!

Дзе карась? Пачну зноў перыць!» -

«Сціхні! Вось цароў указ:

Да яго з'явіцца ўраз!» -

І задзіру за шчаціну

Пацяглі к кіту дэльфіны.

Як убачыў цар ярша,

Вылаяў яго спярша:

«Дзе, шайтан, дасюль бадзяўся?

Доўга дома не стыкаўся...» -

«Цар! Або даруй грахі,

Або вырві патрахі!..» -

«Так адразу і сурова?

Да цябе такое слова:

Грэх твой можа дараваць

Бог. Але адпрацаваць

Трэба шчыра і сумленна».

Ёрш схіліўся на калена:

«Слухаюся, рыба-кіт!

Пакажу я ўвесь свой спрыт!» -

«Ёсць пярсцёнак недзе ў моры

Цар-дзяўчынін. Па прасторы

Ты гуляеш тут і там,

Дно даўно праверыў сам.

Каб ты ўспомніў, пастараўся,

Мо дзе бачыў, натыкаўся...» -

«Бачыў! Ведаю! Чакай!» -

«То бяжы хутчэй, давай!»

Ёрш кіту паклон адважыў

І паплыў спачатку важна,

Ды характар не такі,

Каб мець цэлыя бакі.

З дворняй царскай быў счапіўся

І з салакамі пабіўся,

З іх шасці расквасіў нос

І рашыў пайсці на дно.

Там куфэрачак цудоўны

Невялікі і чароўны

Адкапаў. Мо сто пудоў

Важыў дзіўны той улоў.

Ёрш гукнуў на дапамогу

Селядцоў. Сплылося многа.

Але колькі не саплі,

Грузу рады не далі.

Колькі моцна не крычалі,

Жываты пападрывалі,

А куфэрак, як на смех,

Хоць бы ўбок ці трохі ўверх.

Што рабіць? І ёрш паклікаў

Рыбін моцных і вялікіх -

Асятроў. І тыя ўраз

Той куфэрак на паказ

Вырвалі з пяску імгненна.

Ёрш ім кажа: «Каб сумленна

Гэту справу давяршыць,

Вас нікога не яршыць,

Куфар да кіта нясіце.

Па дарозе не згубіце!

Я ж пайду адпачываць:

Цяжка мне было капаць,

Не занесці мне самому», -

І падаўся спаць дадому.

Але спаў ён ці не спаў,

Можа, зноўку бой пачаў

З карасём? Мне невядома.

Асятры ж плывуць без стомы

Да кіта - цара цароў...

Я пакінуць іх гатоў,

Каб сустрэцца зноў з Іванам.

Ён сядзіць ля акіяна.

Дрэмле мора-акіян,

Дрэмле на пяску Іван.

Гарбунок прыплюшчыў вочы -

Падрамаць і ён ахвочы.

А дзе ж тая рыба-кіт?

Мо забыў пра іх візіт?

Сонца ўжо зусім не грэе...

Абяцаў: як звечарэе,

Той пярсцёнак прынясе.

Захад тлее пакрысе -

Ні пярсцёнка, ні кіта.

Сум на сэрцы, чарната...

«Каб ты лопнуў, пустамеля!

Хутка прыйдзе ўжо нядзеля,

Тухне захад, не гарыць...

Колькі ж можна нам тут быць?!» -

Толькі Ваня так падумаў,

Акіян прачнуўся з шумам,

Забурболіў малаком,

Быццам пачынаўся шторм.

Кіт з'явіўся і на бераг

Шмякнуў медны той куфэрак,

Аж уздрыгнула зямля.

І сказаў вось так здаля:

«За дабро тваё і ласку

Я аддзячыў. Калі ласка,

Вось пярсцёнак... Забірай!

Калі што - сігнал падай.

Кіт пра дружбу не забудзе.

Што патрэбна Ваню будзе,

Шапку вельмі не ламі,

Проста мне паведамі,

Не звяртайся ні да кога,

Я прыйду на дапамогу».

Тут прачнуўся гарбунок,

Пацягнуўся.... Скок-паскок...

«Ты, Кітовіч, малайчына!

Дзякуй скажа Цар-дзяўчына.

Развітаемся з тугой:

Ты як родны стаў, як свой.

І ад нас прымі падзяку!

Мы таксама здаравякі,

Толькі персцень не змаглі б

З дапамогай нават рыб

Мы здабыць... Іван, збірайся

І ў дарогу выпраўляйся.

Заўтра тэрмін. Заўтра цар

Мець павінен гэты дар», -