Читать «Канёк-гарбунок» онлайн - страница 16

І царыца ведаць хоча:

«Штосьці маці па тры ночы

Ад мяне хавае твар.

Днём такі ж гняткі цяжар...

Чаму братка мой харошы

Стаў таксама многа горшы?

Хоць бы промнік мне паслаў!

Хоць бы вестачку падаў!

Як захутаецца ў хмару,

Быццам адбывае кару!» -

«А царыца - хто, адкуль?» -

«Цар-дзяўчына! І адтуль...

Ну - з зямлі...»

«Дык ты, напэўна,

І завёз туды царэўну?»

Адказаў: «Вядома ж, я!

Больш работа нічыя.

Я ў цара за страмяннога...

Па яе мяне ў дарогу

І ганяў. Гразіў забіць...

Не магу той страх забыць!»

Месяц слёз не мог стрымаць,

Абдымаць і цалаваць

Стаў Івана.

«Што за вестка!

Дык дачушка ўжо нявеста!

Я ж тры ночы і тры дні

Слёз не мог сваіх спыніць.

Так з сыночкам гаравалі!

Так сябе мы дакаралі!

Трое сутак крошкі ўзяць

Я не мог, не толькі спаць.

З гора сын сябе не помніў,

Не пускаў на волю промняў...

Як дачка там? Раскажы

Ды ўсю праўду далажы.

Ці не плача Цар-дзяўчына?

Даспадобы ёй краіна?

Ці здаровая сама?

Мае час ці мо няма?» -

«Дзеўка - зваба, прыгажуня,

Выглядала б і красуняй,

Каб крыху была таўсцей,

Ела болей і часцей.

Але тут бяда малая,

Гэта справа нажыўная.

З мужам добра будуць жыць,

Дык усё як набяжыць.

Дзеўка ж проста чараўніца,

Будзе з ёю цар жаніцца». -

«Ах, стары, трухлявы пень!

Ды яму стаўляць штодзень

Трэба пад бакі падпоркі...

У дачкі такі лёс горкі!

Ды не доўга будзе так,

Прагарыць ушчэнт дзівак». -

«Слаўны Месяц Месяцовіч, -

Кажа наш Іван Пятровіч, -

Ёсць у моры рыба-кіт,

Не жыццё ў яго - нябыт.

Ён ляжыць, нібы прыкуты,

Церпіць моцныя пакуты.

На ім вёска, на хвасце

Бор сыры, густы расце.

Частаколы ў рэбры ўбіты,

Бокі свіннямі разрыты.

Дык пытае: як хутчэй

Скінуць нарасты з плячэй?

Заслужыць як прабачэнне,

Ад пакутаў вызваленне?»

Ясны месяц адказаў:

«Сам сябе ён пакараў.

Караблёў зглынуў мо трыццаць,

А цяпер віны баіцца.

Хай адробіць... Караблі

Хай плывуць, як і плылі!

Пусціць зноўку іх на волю -

Бог паправіць яго долю.

Раны хутка зажывуць,

Дні шчасліва пабягуць».

Тут Іванка наш падняўся,

Шчыра з месяцам абняўся,

Тройчы ў шчокі цалаваў -

Самым добрым сябрам стаў!

«Эх, Іванка ты Пятровіч, -

Кажа Месяц Месяцовіч. -

Шчыра дзякую табе

Ад сынка і ад сябе.

А дачку дабраслаўляю,

Ах, як я перажываю!

Я заўсёды побач з ёй,

Не губляе хай настрой.

Хутка цар-дзядуля строгі,

Дасць Гасподзь, працягне ногі.

Не стары, а малады,

Прыгажун без барады

Жаніхом дзяўчыны стане,

Будзе злюб у іх, каханне».

Пакланіўся, як умеў,

На канька Іван наш сеў.

Едзе госцем ён прызнаным

Зноў да мора-акіяна.

Усё той жа краявід.

Стогне, як стагнаў, і кіт,

Цяжка, з шумам уздыхае,

Ваню сам хутчэй пытае:

«Справы як, мае сябры?

Што чуваць там, угары?»

А канёк яму гаворыць,

Галаском сваім бадзёрым:

«Пацярпі яшчэ крыху!»

Сам на ўсім сваім скаку

Праляцеў яму па спіне:

«Гэй, народ! Хто з вас пакіне

Цуда-рыбу ў гэты час,

Уратуецца. Бо вас

Рыбатрус чакае страшны!

Разбягайся, хто разважны!»

Людзі ў хаты ўсе бягом,

Крыкі, мітусня кругом.

На вазы ляцяць падушкі,

Дзеці, свінні і кадушкі.

Брэх і вэрхал, плач і гам.

Пад паўдня ўвесь тарарам

Прыпыніўся. Пацішэла,

І канёк наш зычна, смела

На ўвесь голас закрычаў:

«Кіт! Ты сам сябе скараў!

Караблі пусці на волю -

Бог паправіць тваю долю!

Раны хутка зажывуць,

Калі судны паплывуць.