Читать «Легенда аб бедным д"ябле і адвакатах Сатаны» онлайн - страница 17
Уладзімір Сямёнавіч Караткевіч
— Андрэй! — чуцен адчайдушны лямант Дубраўкі.
Але пайшла ўжо калатня. Мільгае жэрдка. Іржуць і ўстаюць свячой коні. Упаў і ўторкнуўся ў зямлю меч. Пакаціўся па зямлі коннік. Размятаўшы і аглушыўшы ўсіх, Рогач выбіў з сядла зборшчыка. Занёс жэрдку.
— Сцеражыся, мужык, — хрыпіць той. — Не гняві каралевы. Мы — пярэднія. Цівун з гайдукамі — за намі.
— Блаславі, Божа!
Рогач апусціў жэрдку, узняў зноў.
— Памятай аб пякельных катлах, — хрыпіць акрываўлены зборшчык, губляючы прытомнасць.
Рогач устаў і захістаўся, быццам яго ўдарылі ў сэрца. Плыве перад яго вачыма твар зборшчыка, твар лесавічка, рунь, засыпаная снегам, зноў лесавічок, які бязгучна кажа нейкія словы і зларадна ўсміхаецца.
Дубраўка падбягае да Рогача, з жахам глядзіць на нерухомага зборшчыка, на злоснае, зусім незнаёмае аблічча мужа.
— Катлы, — кажа ён, усміхаючыся жорсткай і халоднай усмешкай.
З пушчы далятае далёкі гук рога.
— Яны, — Дубраўка ў страшэннай трывозе прыціскаецца да Рогача. — Ён жа казаў.
— Катлы, — кажа Рогач.
— Апрытомней! — амаль крычыць яна. — Бяжы!
Рогач глядзіць на яе халоднымі, бяспамятнымі вачыма.
— Катлы.
— Уцякай жа, уцякай.
На імгненне пробліск мяккасці і дабрыні мільгнуў у ягоных вачах.
— Бяжым, — кажа ён.
На ўзлессе вывальваецца атрад коннікаў.
— Бяжы, я не паспею. Бяжы, мужанёк, — голас яе здзічэў.
Твар Рогача зноў халодны.
Коннікі прыпускаюць да хаты рыссю.
І тады Рогач, акінуўшы Дубраўку чужым позіркам, чуйдух бяжыць да лесу.
Яна зрабіла за ім крок, другі, упала на калені, пацягнулася за ім і звалілася ніц.
__________
Бяжыць лесам Рогач. Твар дзікі. Галіны хвошчуць яму ў вочы…Выбег з лесу. Стаў. На вачах павуцінне. Здымае яго пальцамі… Пайшоў дарогай… Адышоў даволі далёка і зноў спыніўся. Некалькі тактаў народнай "Балады аб шыпшынніку" ціха прагучалі ў яго вушах.
Твар Рогача такі, быццам ён імкнецца нешта ўспомніць.
— Вясна… І зноў вясна… А што было між імі? Раней — пекла, гэта вясна… А што пасля яго?.. Чыесьці добрыя вочы… Чые? Нехта прасіў пайсці… Куды пайсці?.. Да каралевы, вядома… Але дзе я мог бачыць яе і хто быў тады са мной?.. Я стаяў на кургане і трымаў зайца… Для каго?.. Прасіла ўцякаць… Повад… Для чаго повад?.. Для чаго?
Ён трэ лоб. Потым, скалануўшы галавою і так нічога і не прыпомніўшы, ідзе дарогай.
__________
Вясна. Шуміць трава на бясконцых паплавах. Рогач ідзе проста па траве, па золаце купраслепу.
Самотныя белыя званіцы над рэкамі. Жаўрукі звіняць у небе.
— Ці-у, ці-у, — пераймае іх чалавек у вопратцы вандроўнага шкаляра.
Спускаючыся з узгорка, Андрэй перакуліўся цераз галаву, лежачы, пажаваў некалькі былак.
…Ён стаіць над ракою. Абшар!
— Гэ-э-эй! — крычыць ён.
Прабіўшыся праз зарасці квітучай вішні на месцы зруйнаванага хутара, ён усё далей ідзе дарогай. І над светам гучыць яго лікуючая песня:
Рыўцом расчыніўшы дзверы, ён уваходзіць у карчму пры дарозе. Замружыў вочы ад раптоўнай, пасля сонца, паўцемры.
