Читать «Вятрак – птушка вольная» онлайн - страница 119

– Ранне, ранне, – паглядзеў на яго Нупрэй. – Будзі ўжо ўсю сваю каманду. Платона – не чапай: яго не асабліва Лукер’я дома чакае. А вы, хлопчыкі, давайце-ка па хатах. Ды прыляжце яшчэ і дома. А мы, старыя, тут як-небудзь самі справімся. Мала засталося... Марш, марш, хлопчыкі!..

– Фу-у, дрыготка! – пацепваў плячыма Юраська. – У-у-ух!

Неўзабаве на млыне спаў адзін дзед Платон, усё высвістваў носам, іншы раз старэча ўсміхаўся ў сне, нешта мармытаў, і тады дзед Нупрэй таксама ўсміхаўся:

– Спіць, як дзіцёнак! Бач ты яго, Платона! Няхай спіць – не перашкаджае.

А потым у ранішняй цішыні грымнуў кароткі сухі выбух. На ветраку насцярожыліся. Лявон Кончык паглядзеў з адчыненых насцеж дзвярэй на вёску, побач стаяў і Нупрэй.

– Што там, Лявон?

– Цішэй, дай зразумець – што...

– Ой, людзечкі-і-і! А што ж я татку скажу-у-у! Юрачка мой любенькі-і-і! Ды што ж ты нарабіў, а сыночак ты мо-й-й! І гаварыла ж я табе не браць гэтае жалеззе-е-е-е!..

– Мама, мама, не плач! – прасіла Насцю Ліда. – Не плач, мама. Не трэба.

– Ты ўсё зразумеў, Нупрэй? – глядзеў у вочы млынару Лявон Кончык.

– Бытта...

– Я пайшоў на бяду.

– І я з табой, – падхапілі ногі і Нупрэя, самі панеслі за кумам.

Упершыню, колькі і працуе ён на ветраку, не ўспомніў ён пра яго...

14. ВЯРТАННЕ

Зіма выдалася снежная, віхурная. Накруціла сумёты – ні прайсці, ні праехаць. Паступова снег спрасаваўся, ляжаў на зямлі тоўстым і тугім дываном. Пацяплець жа не пацяплела: пёк мароз. Гуляў халодны вецер, прычэсваў, дзе было можна, чупрынкі ў хмызоў, якія сіратліва і недарэчна вытыркаліся там-сям са снегу.

Якраз у такі зімовы дзень Нупрэй запрог Авадня ў свае лёгкія санкі, паклаў на іх добрае бярэмя саломы, падруліў да Юраськавай хаты.

– Насця, ты дзе там? Пара!..

– Іду, іду, – паказалася з брамы Юраськава маці, несучы перад сабой вялікі скрутак, паклала яго на санкі, моўчкі села пазручней сама, і млынар загадаў Авадню:

– Давай, браток, у Журавічы. Дарогу ведаеш. Юрку трэба забіраць.

З мястэчка вярталіся моўчкі. Вецер якраз сячэ ў твары, ды і хоць не было б яго, ветру, каму ахвота размаўляць? І пра што? Насця сваё выплакала. Нупрэй больш думаў. І ад думак тых, і ад ветру, што сцябаў і сцябаў па твары, – ад яго не схаваешся, – на вачах выкругляліся ўвесь час слёзы, каціліся маленькімі гарошынамі па маршчы-ністым твары, шорклі. Шкада Юраську. Шкада. І хто ж яго пашкадуе, калі ні маці ды ні ён? Бы свой яму цяпер хлапчук. Як унук родны. Замест Алеські, ад якога так і не дачакаўся пакуль Нупрэй весткі з фронту. Хоць і пара б ужо – шмат часу мінула, як пайшоў унук на вайну...

Ах, Юрка, Юрка! І навошта ж было табе несці з лесу той запал, падобны на ручку, навошта? Канешне, яму карцела пісаць. «Каб знаццё, што ў кума піццё», – успомнілася старому, і ён глянуў на Юраську, захутанага ў кажух – адны вочы ды маленькі востранькі носік. Нупрэй сустрэўся з хлопчыкам позіркам, і заўважыў, што вочы ў таго пацяплелі, твар кранула ледзь бачная ўсмешка. Пацяплела крыху на сэрцы і ў старога, і ён кіўнуў Юраську: нічога, брат, нічога... Усё наладзіцца... як не круці-вярці...