Читать «Як пакахаць ружу» онлайн - страница 31

Што ж дазваляе аўтару не пераступаць мяжу, пазбягаючы залішняй пафаснасці, адначасова не зрывацца на паэзію прамога сведчання?

У першую чаргу — гэта багатая аўтарская фантазія, элементы фантастычнага, алегарычнага, якія прысутнічаюць у самых звычайных сітуацыях вершаў. Тут i нечаканы ход усяго верша («Пазычу талеркі ў суседкі...»), i мастацкая адвольнасць ў тлумачэнні свету (Коршак»), i проста вобразна-фантастычнае дапушчэнне:

A раніцай з рэчкі піць I ластаўку ў неба купіць На грошык, што неяк застаўся.

Паэт па сваёй натуры — рамантык, аб чым сведчыць яшчэ назва кнігі, але рамантычнасць яго твораў нетрадыцыйная, апрадмечаная: зусім непрыкметна ствараецца таямнічасць i загадкавасць вобразаў, з'яўляецца другі, дадатковы, сэнс; верш робіцца так, што мы справядліва не верым яго знешняй прастаце i нязначнасці сітуацыі, тым самым падыходзім да іншага адчування, што стварае пачатак філасафічнасці.

Тэхніка верша не з'яўляецца галоўнай характарыстыкай паэтычнай манеры паэта, але валодае ён ёй дастаткова добра. Толькі некалькі слоў трэба паэту, каб стварыць у вершы адпаведны фон, гукавы ці зрокавы («У вершалінах дрэў густых...», «Малюнак хвалі уздымі...»), у вершы «Вандруе святло па сцяне...» холад пустога перона адчуваецца амаль фізічна, уважлівыя адносіны аўтара да сінтаксісу (двайная разарванасць сказа) у вершы «Там, за акном, у сподзе двор...» дазваляюць суняць непатрэбны тут вершаваны рытм, такая разарванасць даносіць да нас хісткасць, няўпэўненасць крокаў жанчыны:

Сарочы лямант задубеў... Я зноў зірнуў у двор. Жанчына Так асцярожна паміж дрэў Ішла... там галалёд магчыма.

У кніжцы ёсць вершы, якія вызначаюць яе твар, з'яўляюцца асновай арганізацыйнай структуры зборніка. Гэта — першы i апошні вершы кнігі, найбольш набліжаныя да аўтара, а таксама вершы «Дом», «Паэзія», дзе другасная рэчаіснасць тлумачыцца праз першасную. Разам са скразнымі вобразамі i матывамі яны надаюць зборніку адчуванне ўзмоцненай скампанаванасці i закончанасці.

I, безумоўна, — добрая беларуская мова, насычаная свежымі словамі, здольнымі вытрымаць вялікую сэнсавую i эмацыянальную нагрузку. Шмат чаго аўтар дасягае менавіта дзякуючы мове, якая пры сваёй заглыбленасці ўсё ж не губляецца сама ў сабе, словы не заштурхоўваюць адно другое, кожнае аднолькава набліжана да чытача.

...Вандроўнік заўсёды ў дарозе, заўсёды ў пошуках, i таму межы зведанага пашыраюцца. Магчымасці слова пашыраюцца таксама.

ШЛЯХАМ УЯЎЛЕННЯ

Кніга Алега Мінкіна «Сурма» па арыгінальнасці, глыбіні, патэнцыялу ўздзеяння i нават з прычыны вонкавай супярэчлівасці заслугоўвае больш шырокай i працяглай гаворкі, як у рамках агляду, вузкіх i функцыянальна, i па памерах. У невялікім ша аглядзе ёсць магчымасць спыніцца толькі на асобных адметных момантах, не заўсёды галоўных i заўсёды досыць суб'ектыўна выбраных.

Было б, аднак, недаравальна такой магчымасці не выкарыстаць, таму пачнём радкамі, з якіх пачынаецца сама кніга (не фармальна, а тэматычна, структурна):