Читать «Як пакахаць ружу» онлайн - страница 33
Сяргей Кавалёў
Адметная рыса зборніка «Сурма» (дарэчы, адзінага пакуль што зборніка Алега Мінкіна) — сам мастацкі прынцып, спосаб стварэння большасці вершаў: шляхам чыстага ўяўлення («Уяўленне» — назваў калісьці сваю слынную паэму Уладзімір Жылка). Абумоўлены гэткі шлях самой тэматыкай вершаў i задачамі, якія ставіў перад сабой аўтар. Сапраўды, як інакш напішаш пра пекла ў «Наследаваннях Дантэ», дарэчы, яны нагадваюць адну суцэльную паэму i з'яўляюцца ці не лепшымі вершамі «Сурмы»), пра марсіяніна, пра дамавіка, пра «горад мёртвы пад небам барвовым», пра адваротную хаду часу, калі спачатку развітваешся пры сустрэчы, а потым вітаешся, пра верхніка ў густым тумане i пра шмат што іншае, пра што піша Алег Мінкін у сваіх вершах, нестандартных i арыгінальных.
Таму, у адрозненне ад вершаў, якія ўзніклі шляхам назірання з наступным частковым мадуляваннем, вершы-ўяўленні ўзніклі пры дапамозе поўнага мадулявання; таму так шмат у кнізе дзеясловаў тыпу «прымроілася», «сніўся», «марыў», «трызніў», а дзеяслоў «убачыў» у большасці выпадкаў раўназначны ім па значэнню; таму паняцці «жыццёвасць», «праўдзівасць» у дачыненні да такіх вершаў звязаны не з фактаграфічнай i псіхалагічнай дакладнасцю жыццёвых рэалій, а з праўдзівасцю, псіхалагічнай выверанасцю духоўных i разумовых сентэнцый лірычнага героя, з мастацкай лагічнасцю структуры верша. З гэтых пазіцый лірычны герой Алега Мінкіна вельмі чалавечны, несхематызаваны, бо — супярэчлівы, як ўсе ў жыцці. Вось чаму бадзёрасць, узнёсласць аднаго верша суседнічае з глыбокім адчаем другога, напрыклад, таго, у якім усведамляецца, што ў сусвеце мы, людзі, — «з паўзмроку на імгненне пылінкі дробныя, нябачныя дагэтуль». Усведамленне гэтае зусім не антыгуманнае, не песімістычнае, i ці не з яго пачынаў калісьці Капернік насуперак сярэдневяковым схаластам, якія сцвярджалі, што чалавек i Зямля — цэнтр Сусвету? I ўсё ж нотка адчаю, адзіноты («Я застаўся адзін, я — апошні») ёсць, i гэта апраўдана, бо заўсёды смяяцца i радавацца ў жыцці немагчыма ніводнаму чалавеку, a ў паэзіі магчыма толькі бяздарнасцям (смех — гэта ўвогуле афектная эмоцыя, адхіленне ад нормы, дзякуй богу — станоўчае, як сцвярджаюць медыкі).
Алег Мінкін — паэт складаны i — што вельмі прыемна — дастаткова складаны, каб быць творчым, непавярхоўным. Адсюль — шматлікія сумненні, супярэчлівае ўспрыняцце адной i той жа з'явы, як бы выпрабаванне яе з розных бакоў, у розным настроі.
Мы ляцім да зорак, імкне ў вышыню Сафійскі сабор, радзімічы клалі попел нябожчыкаў на высокія слупы «бліжэй да аблокаў». Гэта — адно імкненне, адна вышыня — сапраўдныя, сутнасныя, над усім. Але ёсць імкненне да вышыні, лятанні несапраўдныя, хцівыя, як у Вечнага Выраю, які занядбаў дзеля далёкай прываблівай дубровы блізкі родны лес, як у бестурботнага шумлівага лісця, што забылася заўчасна свае карані. I калі нам выпадзе сутыкнуцца ў жыцці з такой марнай прагай «вышыні», усплывуць, магчыма, у памяці радкі з кнігі Алега Мінкіна:
