Читать «Вячэра манекенаў» онлайн - страница 77

Бабулю яны пахавалі тры тыдні таму назад, i гэтая ейная смерць была дзіўная i загадкавая. Бабуля памірала двойчы. Лідзе ўспомнілася, як тады, першы раз, ёй патэлефанавала братавая, маўляў усё, няма ў нас бабулі Мані,— збірайцеся, прыязджайце! I яны хутка сабраліся. Павінны былі ехаць начным цягніком. А потым вечарам — зноў званок, неверагодна, але ж гэта было таю бабуля аджыла. Яе ўжо абмылі, але труна яшчэ была не гатова, таму паклалі на лаву на покуці. I нехта пачаў папраўляць складзеныя на грудзях бабуліны рукі i ледзь не страціў прытомнасць — рукі былі цёплыя: «Дык яна ж жывая!» I гэта было праўдаю. Праз колькі часу бабуля сама паднялася з той лавы i яшчэ пражыла цэлы тыдзень, але ўвесь час была бы не ў сабе. Да дактароў у райцэнтр адмовілася ехаць. Праўда, мясцовы фельчар сам прыходзіў i хаця бабуля гаварыць з ім не схацела, патлумачыў што, напэўна, гэта ў яе быў такі глыбокі сон. Адным словам, кароткае летаргічнае забыццё. Сама ж бабуля ад усялякіх размоў адмахвалася, толькі сабрала для яе, Ліды, тое-сёе ў гэты мех, што прывёз стрыечны, ды яшчэ напісала ёй ліст. I прасіла, каб мусова перадалі яго ёй. Але сваякі кудысьці яго паклалі i потым, як ні шукалі, ніяк не маглі знайсці, ашаломленыя тым, што адбывалася: памерла, аджыла, a роўна праз тыдзень папрасіла, каб нагрэлі вады: маўляў, сёння я ўжо сапраўды памру, як толькі абедня ў царкве адслужыцца, таму хачу сама абмыцца i апрануцца ва ўсё новае. Лідзе расказвалі, што бабуля доўга хадзіла па садзе, па двары, усюды заглядваючы, нібыта з усім развітвалася ці, можа, хацела як след усё запомніць на нейкае сваё другoe жыццё, а пасля легла на ложак і... сапраўды памерла, як i казала.

Ліда міжволі скаланулася, нават прыўзнялася, гэтак моцна бразнула аконная рама, i адразу падумалася пра скразняк: «Пэўна, там, за акном, падняўся вецер, вось i ляпнуў рамаю. Яна й уставаць не будзе, зачыняць тое акно. А можа, усё-ткі пачытаць?! — i зноў адклала Шэлдана. Каб не гэтая ўжо амаль сонная разамлеласць, яна яшчэ сёння падаставала б рэчы, якія прывёз у тым мяху стрыечны. А што там было, Ліда добра ведала, проста не змаглі ўзяць мех з сабою, калі ездзілі на пахаванне бабулі. Стрыечны адгаварыў, маўляў калі-небудзь буду ў Мінску на машыне, дык i прывязу. Што вы цяпер будзеце цягацца з гэтым мехам! I Ліда міжволі заўсміхалася: «Родненькая ты мая бабулечка, i як гэта ты захавала ўсё тое, на што я ўжо даўно забылася?!»

Заўтра раніцай яна абавязкова выцягне з гэтага меха маленечкае крэселка, якое даўно-даўно для яе, Ліды, змайстраваў дзядуля Хведар, каб яна, маленькая, магла прысесці i даць адпачынак ножкам, якія толькі-толькі пачалі хадзіць. На спінцы гэтага крэселка дзядуля высмаліў вензель, дзве літары «Л. Н.» (Лідачка Нупрэйчык), i ўпрыгожыў гэтыя літары мудрагелістым узорам. Было ў мяху i люстэрка ў рамцы, якую таксама зрабіў дзядуля i аздобіў яе ўсё тым жа вензелем. А яшчэ там была засаўка з глыбокімі зарубінамі i доўгі ключ з металічнаю кропелькай, што матлялася на ягоным канцы. Калісьці гэтая засаўка была прыбіта да дзвярэй у бабулінай хаце, i як жа яна, маленькая Лідачка, пакутавала, адчыняючы ix, таму што тая кропелька павінна была абавязкова патрапіць у зарубіну, толькі тады засаўка адсоўвалася, i гэта не заўсёды атрымлівалася ў Ліды. I бабуля смяялася з яе няўмельства i прыгаворвала: «Як вырасцеш, я абавязкова аддам табе гэтую засаўку...» І вось аддала — i засаўка, i ключ ляжаць у мяху ў вітальні, a бабулі няма ужо. Пахавалі, паплакалі, i такі закон жыцця, закон прыроды. Ужо самім сваім нараджэннем чалавек асуджае сябе на смерць. I яна яшчэ падумала пра тое, што калі закончыцца адпачынак i яны вернуцца з Нарачы, дык папросіць мужа, каб прымацаваў тое люстэрка дзе-небудзь тут, на стцяне ў гэтым пакоі, a засаўку i ключ яны дзесьці прыладкуюць на кухні, i заснула ўжо, напэўна, глыбокай ноччу.