Шмат гадоў, вельмі шмат,не прыязджаў я сюды, у Айнаравічы,у маміну родную вёску,на вотчыну дзеда.Што я ўбачыў найперш? Запусценне.Якое кругом запусценне!У дзары крапіва ў чалавечы рост.Не ўзысці, не прайсці да ганку.Хату ўнучкі даўно прадаліякомусьці міліцыянту пад дачу.Але ён тут не летуе,расчараваўся нібытаі аб'явіў, даўно ўжо, на продаж.А ніхто не купляе.I яна дагнівае.Двор я пазнаў не па хаце,а па студні ля вуліцы.Зруб, той самы, дубовы, счарнелы,амаль што зраўняўся з зямлёй.Але стрэшка, пахіленая, ліпіць,падпёртая збоку слупком.Ваду яшчэ людзі бяруць,ды вядра ўжо няма —таго, адмысловага, дзеравяннага,кожны зачэрпвае сваім,зачапіўшы дужкайза жалезны кручок на вяровачцы...Можа быць, і ў апошні разя глынуў з ацалелае студні вады —і яна азарыла мне ў памяцімаміны згадкі...Тут, на гэтай сядзібе,яна нарадзілася і ўзгадавалася,з гэтай студні піла ад калыскікрынічную, смачную вельмі ваду.3 гэтай студні не разпіў мой бацька, яшчэ дзецюком;правёўшы да веснічак Кацю,сасмяглы ад жарсці няўтоленай,на развітанне казаў:— Пачакай, я дастану вады,надта ссохлася ў роце...— Даставай, толькі ціха,не грукні вядром аб ізруб,а то тата пачуе і выйдзе:«Каму гэта трэбакалодзеж будзіць апаўночы?!.»Маміны згадкі.Шчаслівыя маміны дні.Шчаслівая студня.Усё яшчэ поіць людзей,усё яшчэ поіць.А дзеда ў Айнаравічахужо мала хто помніць.Жнівень 2007 г.
Маўчанне каля занядбаных магіл
Зарослая бэзаммагіла бабулі Альжбеты.А воддаль, за крокаў мо сотню,другая, таксама зарослая, —дзеда майго Мікалая.Тады не было завядзёнкі,каб побач хаваць.Хавалі, дзе месца было...Крыж там і там аднальковы:з дзвюх металёвых труб,пафарбаваны ў зялёнае,з маленькай жалезнайскрыжалькай для надпісу.А надпісу ўжо і няма —выцвіў ад часу, ад сонца, ад снегуі сцёрся, скрыжалька — сляпая.Як ты доўга не быў тут,дзедаў і бабін унук!Што ж цяпер прывяло?I каго папракнеш за нядбанне?Маўчыш.Доўга стаіш і маўчыш.Пра такое маўчыш,што адно толькі вырвацца крыкам гатова.Ды на могілках нельга крычаць.Тут усё прамаўляецца ціха.Вось і ты напаўголаса, здушанакажаш самому сабе:«Колькі з імі пайшло, адышлоад тае Беларусі,што тваёю была!Што свяцілася ў іхніх вачохі гучала ў іх вуснах!..»Сёе-тое яшчэ засталося.У тым ліку і песенька,якою цябе забаўляла бабуля,прыстукваючыкончыкам пальца ў пятку:«Кую, кую ножку,паеду ў дарожку.Дарожка крывая,кабылка сляпая».Не забылася. Помніцца.Нават голас, здаецца, чуеш.Вось і ўсё. I праведаў.Пабыў ля магіл занядбаных.«Паедзем, — ківаеш пляменніку. —Вернемся ў тое, што ёсць...»Ах, дарожка, дарожка,і чаму ж ты крывая?Ах, кабылка, кабылка,і чаму ж ты сляпая?..Жнівень 2007 г.
