Читать «Нацыянальная ідэя ў сучасным свеце» онлайн - страница 15

Яшчэ адзін фактар трэба адзначыць пры разглядзе прыроды нацыі. Гэта — любоў да сваёй нацыі. Як і падсвядомая, прыродная любоў да сваіх бацькоў, да дзяцей, якая знаходзіцца недзе на генетычным узроўні, так і любоў і прыхільнасць да сваёй нацыі закладзена недзе ў спадчынным генетычным кодзе. І калі няма такіх адносін да сваёй нацыі, калі больш таго — чалавек не любіць, зневажае сваю нацыю, то гэта не нармальна, гэта дэфармацыя нацыяльных пачуццяў, скажэнне чалавечай асобы.

ХХ стагоддзе стала стагоддзем фармавання вялікай колькасці новых нацый. За 100 год у Свеце 180 нацый сталі незалежнымі, аформіліся як нацыі-дзяржавы, і яшчэ 30 маюць магчымасць стварыць сваю дзяржаву. І гэты працэс працягваецца. Гэты натуральны працэс з’яўляецца новым вітком эвалюцыі, ён уносіць спаборніцтва паміж нацыямі-дзяржавамі, эканамічнае супрацоўніцтва — і тым самым спрыяе удасканаленню кожай нацыі, што ў сваю чаргу вядзе да ўдасканаленню ўсяго чалавецтва.

Яшчэ адна важная акалічнасць прысутнічае ў працэсе эвалюцыі нацый. Калі этнас не паспеў дасягнуць сваёй закончанасці, ператварыцца ў нацыю і не здолеў сфармавацца ў нацыю-дзяржаву, то ён можа знікнуць. Так было з прусамі, яцвягамі, з многімі іншымі этнічнымі групамі мінулага. З другога боку, тыя нацыі, што дасягнулі вялікай духоўнай моцы і высокай культуры, могуць захоўвацца і развівацца надалей, нават пасля скасавання сваёй дзяржаўнасці, нават тады, калі іх дзяржава падпала пад уладу іншай, больш моцнай дзяржавы. Так было, напрыклад, з польскай нацыяй пасля трох раздзелаў Рэчы Паспалітай, якая падпала на доўгі час пад уладу Расіі, Аўстрыі і Прусіі. Польская нацыя працягвала ў тыя часы існаваць і, нават, развівацца, сведчаннем чаму з’яўляецца нараджэнне вялікіх паэтаў ХІХ стагоддзя Адама Міцкевіча і Уладзіслава Сыракомлі, пісьменнікаў Генрыха Сінкевіча і Баляслава Пруса, кампазітараў Фэдэрыка Шапэна і Клеафаса Агінскага.