Читать «Маскоўская Аўтаномная Акруга» онлайн - страница 5

- Так, вядома ж, хадзем! – пагадзілася анадырка.

Знаёміцца пажадана цяпер ужо, - сказаў Уладзімер. – Гэта Хрысьціна Луцкевіч, асьпірнтка наша ёсьць…

- Знаёмства прыемнае, - сказала Хрысьціна.

- А вось доктар Вінцук Варонка, - працягваў Уладзімер.

- Прыемна знаёміцца вельмі з пані, - кіўнуў галавой доктар Варонка.

- A heta – Pani Vyntene z Anadyru, - прамовіў Уладзімер на незразумелай мове. Вінцук і Хрысьціна пасьміхнуліся.

***

Размова атрымалася крыху дзіўнай. Вынтэнэ ня ведала літвінскай, літвіны блага валодалі чукоцкай. Гаварылі яны павольна і з жахлівым акцэнтам. Фразы атрымліваліся экзатычнымі й малазразумелымі. Суразмоўцы ўвесь час пераходзілі на сваю мову. Размова перапынялася доўгімі паўзамі.

Вынтэнэ здалося, што Хрысьціна і Вінцук яе разглядваюць. Быццам ацэньваюць. Час ад часу, гэтыя двое абменьваліся позіркамі і ледзь заўважнымі усьмешкамі. Уладзімер, здавалася, не заўважаў гэтай “гутаркі”. З усіх трох, гаварыў пераважна ён.

- Пасярод Масквы ваколіцаў шмат помнікаў ёсьць эпохі былой, - распавядаў ён Вынтэнэ. – Вельмі цікавыя сярод іх знаходзяцца. Калі прыгадаць, напрыклад, Крэмль.

- Што-што прыгадаць? – перапытала Вынтэнэ.

- Крэмль.

- Што гэта такое,

- Ёсьць Крэмль старажытная маскоўская… fartecyja. Як сказаць “fartecyja” па-чукоцку? – спытаў Уладзімер у сяброў.

- Крэпасьць, - пераклаў Вінцук. – Кажа Ўладзь – Крэмль маскоўская крэпасьць старажытная, побач знаходзіцца зусім. Мы заўтра ў гэты кірунак намер маем ісьці дасьледваньняў для.

- А хіба ў маскавітаў былі крэпасьці? – зьдзівілася Вынтэнэ. – Я чытала, што яны жылі ў “ізбах”.

- “Ізба” – селяніна-маскавіта жыльлё ёсьць, - патлумачыў Уладзімер. – Маскавіт-забясьпечаны жыў у “палатах”, так бы мовіць. Фартэцыя абаронай была для таго і для гэтага.

- Я чамусьці думала, што маскавіты былі прымітыўным народам. Ну, да прыходу чукчаў.

Суразмоўцы пераглянуліся.

- Čukocki nacyjanalizm, - уздыхнула Хрысьціна.

Вынтэнэ зразумела, што сказала нешта ня тое.

- Skul joj viedać historyju? – сказаў Уладзімер.

Ён зьвярнуўся да анадыркі:

Маскавітаў цывілізацыя разьвітая надзвычай была. Сярод гэтай краіны народаў маскавіты знаныя былі, як адважныя ваяры. Быў у іх і зброі выраб наладжаны. Метал, порах, агнястрэльнаю зброю выраблялі яны. Маскоўскія князі-цары разьбілі Ханства-Казань і Ханства Астрахань. Часта набегі рабілі таксама на Літву і на Русь-Кіеў. У 1514 захапілі літвінскае места Смаленск яны нават, і трымалі сто гадоў амаль. Чукчы, калі прышлі, Масква-места мела жыхароў 200 тысяч.

- 200 тысяч? – не паверыла Вынтэнэ.

- Раскопак дадзеныя пацьвярджэньне даюць такой лічбе. Потым многія памерлі праз хваробы, якія чукчы прынесьлі. Апрача таго, у няволю пагналі многіх. Але фартэцыя-Крэмль захавалася да часу гэтага, цяпер. Вельмі разбураная, аднак знаходзіцца.

- Чаму ж там ня ўладкавалі музэй? – спытала Вынтэнэ.

- Мяркую, Чукоткі ўрад сучасны ня мае такога інтарэсу, - адказаў Уладзімер. – Верагодна не паказаць хоча, што дадзеная тэрыторыя разьвітая была вельмі да чукчаў яшчэ.