Читать «Шляхам жыцьця» онлайн - страница 97

Янка Купала

Чараўнік

Забытая казка

I

Трох сыноў чараўнік на сьвет белы выводзіў,       Трох сыноў, што хаваў узаперці; Шэпты-чары тварыў ён над імі на ўсходзе, —       Як жыць лепей, як лепей памерці. Тры паказываў ім ён на сьвеце дарогі,       Тры пуціны іх долі-нядолі, I даваў-насылаў ён сынам асьцярогі:       Што чакае у чыстым іх полі. «А як пойдзе хто першай, — ён кажа ім гэтак, —       Што на ўсход шляхам чорным кладзецца, — Напаткае чужацкі крывавы палетак,       I ў крывавай скупаецца рэчцы. Той шлях першы і першая рэчка атрутай       Спояць так і за хатай і ў хаце, — На другіх будзе строіці петлі і путы,       I сам гэтыя путы цягаці. А як пойдзе другім хто гасьцінцам-дарогай,       Што на захад кладзецца вужакай, — Свой палетак любіць стане горай чужога,       Прыпадзе к чужой рэчцы, як п'яўка. Той другі шлях і рэчка другая загладай       Атуманяць душу, зальюць вочы; Будзе сонца шукаці сабе, як прынады, —       Даць, знайшоўшы, другім не захоча. А як пойдзе хто трэйцяй сьцяжынай-пуцінай,       Што сваёй не мінае граніцы, Будзе чэзнуць і вянуць націнай, паўцінай,       Сьмягнуць будзе над роднай крыніцай. Той шлях трэйці і трэйцяя рэчка сьляпою       Ласкай-крыўдай апутаюць грудзі… Ён насыпе пяшчаны узгор нада мною       I таптаці узгор гэты будзе». Так сказаў чараўнік, і казаў доўга жыці —       Спадкі — цень свой на памяць аставіў… А сыны сталі праўдзе — няпраўдзе служыці       У сваёй кожны долі і славе. Спадабалася першаму першая сьцежка,       А другая — другому сыночку, Ўзяўся трэйці на трэйцяй, як грыб-сыравежка,       Спатыкаці, праводзіці ночку.