Читать «Шляхам жыцьця» онлайн - страница 67

Янка Купала

Брату ў чужыне

Ці помніш ты, нядбалы дружа, Ўсё тое, дзе радзіўся, ўзрос? Дзе напявае зімка стужай, Ірдзіцца лета бліскам рос? Аздобнасьць неба — сонца, зоры, Спавіты месяц туманом; Русалак ночкай разгаворы, Шчасьлівых птушак песьні днём? Ці помніш ты пагляд нясьмелы Свайго радзімага сяла, Адкуль паплёўся ў сьвет той белы, Твая дзе моладасьць сплыла? Нямое поле сенажаці Лазой аквечаны дзірван; Магілкі, сьпяць дзе твае брацьці, На ўзьмежку прадзедаў курган? Ці помніш прызбу, плот з прасламі, Сваю хацінку, свой тачок, Тваймі стаўляныя бацькамі, Адвекам крыўлены набок? Паміж прысад гасьцінец біты — Пясчаны, ўзьвілісты пакат; Паводкай мост стары падмыты, Бяроз плакучых сумны рад? Ці помніш ты сваю матулю, Што над калыскаю тваей Пяяла песьню-байку «люлі», Снуючы ў думках рой надзей? Сьвятую песьню родных межаў, Няхітры мовы свойскай твор, Зь якой зьліваецца звон вежаў, А рэха ловіць цёмны бор? Ці помніш жніў, касьбы дзень шчыры, Начлег, агонь сярод кустоў; Палёты з выраю у вырай Буслоў, гусей і журавоў? Убор вясковы, невыдумны, Абычай сельскай прастаты… Край беларускі мірны, сумны, Свой родны край ці помніш ты?..

Песьняру-Беларусу

Пытаеш ты, якім быць трэба Зямлі забытай песьняру? Як у шуканьні вечным хлеба Знайсьці ясьнейшую пару? О, не хадзі к другім за радай, — У пушчы сонна не шукай! Дабудзь з сваёй душы ўсе праўды, Сваіх дум, сэрца запытай. Хай сэрца сэрца не баіцца, Душа з душою хай пяе; На думках братніх, як на скрыпцы, Ты песьні выгалась свае! За родну песьню будзь ваякай, Ня жджы заплаты ад людзей. Пясьняр — слуга слугі усякай, Пясьняр і цар усіх царэй! Дзе зор гуляюць хараводы, Зірні зухвала, без трывог, Прагледзь нябесныя ўсе ходы, Каб аж задумаўся сам Бог! Падслухай шэпты зямлі-маткі, У скарбы ўсе яе заглянь, Каб аж пайшла весьць ва ўсе хаткі, Як зь ніў найбольшую браць дань. Шчасьлівы ты ці нешчасьлівы, Будзі сыноў сваёй зямлі, Над беларускай соннай нівай Нязгаслы сьветач распалі! Глядзі — ўскалышыцца, прачнецца Мільённы прыспаны народ, I вокліч славы пранясецца, Пясьнярскай славы з роду ў род. Ты у сваім вянку цярністым Убачыш міртавы вянок, I важна слаўлен, песьнярыста, На той сьвет сойдзеш, як лісток. Памёр пясьняр. — Над белым крыжам За годам год перабяжыць; Няпамяць імя пяўца зьліжа, А песьня будзе жыць і жыць!