Шмат лет не ручыла нам доля.Крывымі вяла пуцінамі,Ня маючы ласкі і жалюНад нашай старонкай, над намі.Хто мы, адбірала нам памяць,Чужыншчынай ціснула грудзі,Ня раз падцікалася з думкай,Што мы ўжо — ня мы і ня людзі.З нас самых і з гутаркі нашайI свой, і чужынец стаў кпіці.Ўсё роднае стала няродным,Прост хоць і на сьвеце ня жыці.Так ночка хацела быць паняй,Так сівер нас зводзіў і страшыў,Ды вось, як на тое, судзіў БогI нам на сваім быць кірмашы.Нябожчык Вінцук МарцінкевічНя сьцерпіў такой нашай мукі, —Паслухаўшы сэрца, бярэ ёнДуду беларускую ў рукі.I песьню за песьняй парадкамПусьціў, як жывую крыніцу:Пасыпалісь, проста як зь неба,«Дажынкі», «Гапон», «Вечарніцы».Як стораж, стаў сьмела на варцеРадзімых запушчаных гоняў,Стаў сеяць па-свойску ўсё тое,Што мы далей сеем сягоньня.А кемкую меў ён натуру, —Спанатрыў, дзе праўду шукаці,У тахт беларусавай думцыПатрапіў запеці, зайграці.Калі засьмяецца, бывала,То хоць за бакі ты бярыся;Калі ж і разжаліцца сумам,Дык хоць ты зь сьлязою жаніся.Умеў ён прынадна настроіцьТон ёмкі ў дудзе-самагудзе,Што нам і цяпер яна грае,I вечна канца ёй ня будзе.Чвэрць веку, як бае ўжо недзеСьвятым беларускія песьні,А быццам ён з намі талкуеАб нашай зіме і прадвесьні.Жыве паміж намі дудар наш…Жыць кожны так будзе, мой братку,Хто родну старонку палюбіць,Маўляў добры сын сваю матку.
Памяці Мар'і Конопніцкай
I сышла ты, пясьнярка народаў,Божы сьветач жывых пакаленьняў,Ў новы край невядомага бытуАд жыцьцёвых няпраўд і цярпеньняў.I пакінула загадку сьвету —Ўсім няшчасным і зблізка, і здалі:Ці то сонца зайшло назаўсёды,Ці ім долю мо' іх пахавалі?..Бо як песьня твая ўсемагутнаБезгранічна зьвінела, будзіла, —Так няма ні граніцы, ні мерыЎсёй жальбе над тваёю магілай.I хаця сэрца сьціхла, заныла,Хоць, як зоры, ўжо вочы ня сьвецяць, —Голас думак тваіх яшчэ будзеНе з адным гаманіці сталецьцем.Дух твой зь сьветласьцяй неба сальеццаI з праменьнямі сонца сьвятогаСьлёзы-росы высушываць будзеІ паказываць к праўдзе дарогу.Памяць насып-магілку ўхарошыцьЗ жывых кветак рукою сірочай,Як квяцісты былі твае песьніСярод земскай і сьцюжы, і ночы.А зь мільёнаў грудзей набалелыхПлысьці ўздох зь веку ў век не пакінеПа заступніцы ўсіх нешчасьлівых,Па вялікай пясьнярцы-княгіні.
