Читать «Шляхам жыцьця» онлайн - страница 61

Янка Купала

Гэй, капайце, далакопы…

Гэй, капайце, далакопы,       Яміну-магілу, — А шырока, а глыбока,       Колькі хваціць сілы. Так капайце днём і ночай,       Помач усклікайце, — Бо ў тым доле хаваць будзем,       Беларусь хаваці.

*

Гэй, ударце, загудзіце,       Званы з усіх вежаў, Каб ніхто ўжо пары гэтай       Дома не залежаў. Так званіце, не кідайце,       Дружыну склікайце… Хаўтуры ўжо свае будзе       Беларусь спраўляці.

*

Гэй, зайграйце ў мільён струнаў,       Слаўныя музыкі, Каб аж водгалас каціўся,       Як ёсьць сьвет вялікі. Так іграйце, каб было ўжо       І глухім чуваці, — Каб маркотна не было спаць       Беларусі-маці.

*

Гэй, зьбірайцесь на памінкі,       І сыны, і дочкі, Справім гучную бяседу       Пад аслонай ночкі. Сабірайцесь, ды ня сьнеце       Галасіці звонка, — Памінаць бо толькі будзем       Родную старонку.

На рынку

— Хадзеце, хадзеце, вясёлыя людзі!       А жыва да нас на таргоўлю: Пакупка — гасьцінчык вам кожнаму будзе       Чырвоненькі, хатняй гадоўлі! Паціху… ня бойцеся — пойдзе ўсё гладка, —       Крый Божа, якога прымусу. Маленькая рэч, — як матыль ці стрынатка…       Ўсёй куплі — душа беларуса… Меў хату, меў поле; — прыйшлі і забралі…       Сам вінен: ня ўмеў пільнаваці. Ну, ўсякаму ж трэба як-небудзь жыць далей, —       Душу вось і можа прадаці… Падходзь жа, паночку!.. зьнімі акуляры —       Лепш будзе агледзіць пакупку, Ты, барынька, так жа падбліжся!.. мы нары       Дамо нават зь ёю, галубкай… Штось срэбнікаў з трыццаць — як піша ў законе —       Узяў за Хрыста калісь Юда… Аб гэткай цане ані сьнім мы сягоньня:       Станела ўсё — душы і цуды. Дасьцё крыві з каплю, з гарошынку чэсьці,       І — ваша душа ва ўсёй хвале… Бо так — не купіўшы — ня сьлед на крыж весьці,       Гатовы сказаць, што вы ўкралі…

Чужым

Мы вас прынялі хлебам і соляй,         Людзі чужыя; Ўстрэлі вас ласкай нашага поля         Кветкі жывыя. Нашы сасонкі шумнага бору         Далі вам хаты, Далі загонаў нашых разоры         Гонар багаты. Пух і аўчынкі нашага хову         Грэлі зімою. Птушкі вам гралі з нашай дубровы         Гімны вясною. Ценем тулілі вас у сьпякоту         Нашы чарэсьні, Нашыя жнейкі ў жніўну работу         Пелі вам песьні. Вашым патомкам нашыя маткі         Казкі складалі: Ў сэрцах дзіцячых праўдаў пачаткі         Сеў засявалі. Верны славянскім спадкам, браточна         Ў госьцях вас мелі, I шанавалі людска, сьвяточна         Ў будні, ў нядзелі. ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ Сотні лет песьцім днямі і ночай         Госьця на шыі — Зьмея, што з пуняў скарбы валоча,         Скарбы чужыя. Вы ўжо забылі, людзі здарэньня,         Дзе ваш прыпынак, — Вывелі ў гандаль славу сумленьне —         Праўду на рынак. Сьлепа зракліся сораму, ўвагі,         Ў хорамы селі, — Брацьцям жа ўзьдзелі лапці, сярмягі,         Торбы надзелі… Людзі чужыя! Хтось калісь зьліча         Вашу нам шкоду: Зьліча праступкі… к суду пакліча         Крыўда народу.