Читать «Скарб Загорскай камяніцы» онлайн - страница 45

Толькі ішоў ён туды не рыбу здымаць, ішоў на сваё запаветнае месца ў балоце, месца, якое ахоўваў, якому ўжо колькі год маліўся.

Вось мінуў па кладцы — зваленай алешыне — рачулку, вось ужо схаваўся ў густым хмызняку і па аднаму яму вядомай сцяжыне выйшаў на невялічкі востраў сярод балота, парослы высокімі і тоўстымі, як гмахі-дамы, елкамі. Яны раслі так густа, што закрывалі лапамі-галінамі сонца, і ўнізе панаваў паўзмрок. І сярод гэтага ельніку, добра замаскіраваная ад чужога вока, скрытая маладым шчэццем-ельнічкам, была зямлянка. Над ёй таксама рос ельнік, а ўваход у яе быў завалены ламаччам.

Панас адкінуў ламачча і па нейкіх сходачках апусціўся ў падзямелле, чыргануў запальнічкай і паднёс яе да свечкі, якая стаяла на скрынцы каля самага ўваходу, — цьмянае святло разлілося па змрочным сутарэнні, але Панас упэўнена падышоў да процілеглай сцяны зямлянкі, адчыніў дзверцы нейкай шафкі, што вісела пры сцяне, і агледзеў свой скарб. Усё было на месцы: і сярэбраны посуд, і залатыя бранзалеты з дарагімі каменьчыкамі. Асобна ляжалі грошы. Ён паклаў туды залаты гадзіннік і ўзяў дзесяцірублёвую паперку…

На нейкіх нарах уздоўж сцен, складзеных з бярвення, грудамі ляжалі боты, адзежа, коўдры. І асобна, у куце — некалькі скруткаў матэрыялу, дарагога і таннага, рознага колеру. Тут, у зямлянцы, было яго другое жыццё, жыццё бандыта і рабаўніка, хцівага і сквапнага, які марыў разбагацець на чужым, разбагацець так, каб пасля жыць у вялікім горадзе без турбот і клопатаў, жыць выключна для сябе, як вучыў яго колісь бацька, былы кат палітзняволеных, заядлы турэмшчык, які абіраў сваіх няшчасных да ніткі, паручнік па званню і злодзей па прызванню, Зюзін. Паручнік ужо склаў сваю галаву, а вось сынок, затаіўшы злосць на ўсё новае, народнае, вырашыў здзейсніць бацькаў нядобры запавет і стаў на дарожку гвалту і рабаўніцтва. Усё гэтае багацце, што захавана пад зямлёю, — чыесьці смерць і слёзы, чыёсьці вялікае гора…

Ды як бы той вяровачцы ні віцца, а канец рана ці позна будзе…

І калі, прыгадаўшы лаўжом ламачча ўваход у падзямелле, Крывы Панас пайшоў сваёй сцяжынкаю назад, у вёску, з іншага боку вострава, з-за тоўстай елкі, выйшаў другі чалавек і накіраваўся да шчэці-ельнічку. Гэта быў доўгі Ігнат… Ён праводзіў сакрэтную аперацыю «Залаты гадзіннік»…

На сене

З самай раніцы, ледзь развіднела, хлопцы рэзалі дровы. Яшчэ ўчора яны прыцягнулі з балотца дзесяткі два маладых бярозак і алешын. Цяпер вось пілуюць і адразу складаюць, — шурка расце ўвачавідкі. Праца гэтая нялёгкая, але ўдзячная: узімку сухія дровы — шчасце, не тое што з пня ды ў печ. Пішчаць, трашчаць, а цяпла ніякага…

Малы Пеця таксама пры справе — павёў пасвіць карову на повадзе, бо сівая так прэцца ў калгасны авёс, што вартаўнік на кані і то ледзь выгнаў яе са шкоды і ўжо, можа, у дзесяты раз гразіўся штрафам.

Жанчыны абганялі бульбу — два ўчасткі,— а Мірон ужо недзе на калгасным лузе. Пакуль стаіць спёка, трэба скасіць усе паплавы, тады хопіць сена і калгасу, і дастанецца яго сівой рагулі. У самы прыпар грэх сядзець дома. А працаваць «у грамадзе» Мірон любіць.