Читать «Пастка для пярэваратня» онлайн - страница 60

— Дасць сёння бацька, — сказаў Мацей. — Гусака забілі.

«Во зух! — падумаў Янка. — Забілі… Быццам усе разам. Быццам не ён адзін. Хітранькі». А Мацей зноў прагаварыў:

— Такога гусака забілі!

— Чаму кажаш, што забілі? Ты яго аперазаў,— не сцярпеў Янка.

Мацей апусціў галаву.

— Разам былі на балоце — разам і адказваць. «Сапраўды, разам. Са старэйшага дык болей спаганяецца», — падумаў Янка.

— Не сумуйце, — прамовіла Алеся. — Я вам загадку загадаю.

— Знайшла калі загадваць, — буркнуў Мацей. Янка пагадзіўся з ім. Не да загадак цяпер.

Што ж бацьку сказаць? Што? Гэта загадка. І яшчэ якая! Цяжэйшая за ўсе.

— А я ўсё-ткі загадаю, — прашчабятала Алеся. — Вы станеце думаць, як адгадаць, і кепскае забудзецца. А што цвіце без насення?

— Не ведаю, — паціснуў плячыма Мацей.

— І я не ведаю, — паціху сказаў Янка. Алеся, відаць, пашкадавала іх.

— Доля цвіце без насення. Янка горка ўсміхнуўся.

— Сёння наша доля адцвітае, а не цвіце.

— Давайце скажам бацьку, што васілевіцкія гусака забілі,— прагаварыў Мацей.

Янка ледзь не крыкнуў: «Давайце». Але ў галаве як тахне: «Праўду пахаваеш і сам з ямы не вылезеш».

— Не, — сказаў ён. — Трэба забраць гусака дамоў. Хоць мяса будзе.

Яны павалакліся на балота. У Янкі на душы, як гаворыцца, кошкі скраблі. Цудоўна пачынаўся дзень, і раптам усё дагары нагамі. Чаму так не шанцуе? Не ў сук, то ў камень. А гусі на выгане скубуцца як нічога ніякага. Вунь і тая купінка асоту, якую намерыўся збіць Мацей. А дзе ж гусак?

Яны моўчкі пераглянуліся.

— Няма гусака, — першаю азвалася Алеся.

— Тут ляжаў. Тут, — тупнуў нагою Мацей. — Янка, дзе гусак?

Янка паціснуў плячыма. Канешне, ляжаў. Але дзе ж ён? Сам пра гэта хацеў бы запытацца. Дзе? Не ўзняўся ж угору, не паляцеў.

— Мне… Мне нядобра, — прызналася Алеся.

— Чаму? — запытаў Янка.

— Сама не ведаю.

— А я ведаю, — усклікнуў Мацей. — Усё ведаю. Янка зірнуў на яго. Хвалько. Усяго сам Ясь не ведае.

— Што ты ведаеш?

— Ведаю, чаму Алесі нядобра. Ведаю, дзе гусак.

— Кажы, калі ведаеш.

— Алесі нядобра, бо яна, як і я, здагадалася, што гусака ўкрала цётка з барадой.

— Але, — ледзь чутна прамовіла Алеся. Янка ўздыхнуў. Цётка з барадой… Усё можа быць. Яна нават у хату прыйшла, не пабаялася. Так і бацьку сказаць? Не паверыць. Трэба забраць у яе гусака. Відаць, яна недзе непадалёку схавалася. Трэба знайсці. У ягоных руках зброя, з якою воі ў бой ішлі. Хіба не для таго ў Яся зброю прасілі? Трэба паказаць ёй сваю сілу. Але як Алесі і Мацею сказаць? Перапалохаюцца. Не, пакуль ім казаць не выпадае.

— Гусака ліса ўкрала, у лес панесла, — прамовіў ён. — Падкралася і пацягнула. Нядаўна круцілася каля вёскі.

Мацей затарабаніў, загаварыў скорагаворкай:

— Круцілася. Братка, яна далёка не адбеглася, на ўскрайку сядзіць. Мабыць, яшчэ не з'ела. Давай пашукаем. Кіне, калі напалохаем.

Янку стала няёмка. Мацей не баіцца, а ён павінен дрыжэць? Што, калі сапраўды ліса ўкрала? Ён сціснуў у руках басалык.

— За мною. Мы знойдзем свайго гусака.

— Мы гэтую лісу за хвост зловім і ў вёску прывалачом, — пахваліўся Мацей.