Читать «Эхиней Эхин (Книга Бытия на бурятском языке)» онлайн - страница 79

ГАШУУДАЛАЙ ХУБСАҺАН — Израильда гашуудалай хубса-һан ямаанай шэрүүн хилгааһаар хэгдэдэг байгаа. Эртын Зүүн зүгэй оронуудта ямаануудынь булта хара-хүрин гү, али хаб хара зүһэтэй байһан тула эдэ гашуудалайншье хубсаһан хара гү, али хара-хүрин байдаг бэлэй (Эхинэй эхин 30: 32-35). Бүри эртэ урда сагта Зүүн зүгэй орондо ямаанай нооһоор оёһон хубсаһан юрын лэ байһан юм. Библиин үедэхи сагта майхан ба хибэс нэхэдэг бай-гаа. Ямаанай шэрүүн хилгааһан хубсаһа үмдэхэдөө хүн угаа ехэ гашуудалаа мэдүүлжэ, хэн нэгэнэйгээ наһа бараһые тэмдэглэнэ. Яковто хүбүүншни наһа бараа гэжэ дуулгахадань, тэрэ үмдэжэ ябаһан хубсаһаяа удара татажа, хара нооһон бүһэлүүбшэ үмдэнэ (Эхинэй эхин 37:34).

НАНГИН — Дэлхэйн олон шажанда нангин гэһэн ойлгосо ондо ондоо байдаг. Ехэнхидээ нангин гэжэ ойлгосые хүнүүдтэ, газарта болон ёһололдо няажа, шэдитэ, нюуса, аймшагтай хүсэтэй болгожо сээрлэдэг. Иимэ удхатай нангин гэһэн ойлгосо Бурханда гү, али Һүнэһэндэ хабаатай бэшэ. Иимэ юумэнтэй хүнэй ушарбал, айм-шагтай, аюултай нэгэ талаараа; нүгөө талаараа, энээнһээ зайлажа шадахагүй, тиимэһээ хүндэ заабол хамгаалта хэрэгтэй. Иигэжэ нангин гэжэ ойлгосо нангин бэшэ, юрын юумэнһээ илгагдана. Библи дотор эгээл гол ойлгосо хадаа Бурханай илгаа, үнэн дээрээ гансал Бурхан нангин гэжэ хэлэнэ. Бурханай нангиниинь хүнһээ ондоо, хүн өөрынгөө нангин бэшые, ахир хүсэгүйе, бузартайгаа ойлгодог. Хүн Бурханай нангиниие ойлгожошье байгаа һаа, Бур-ханда дүтэлжэ өөр тухайгаа һануулдаг: Бурхан гансал өөрынгөө шэлэгдэмэл арад дотор нангин (Иехез. 39:7). Тиимэһээ нангин шэнжэ Израилиин лэ Бурханай шэнжэ болоно. Бэшэ бурхад — хү-нэй һанаанай. Нангин шэнжэ гээшэ харилсаанай ойлгосо. Бурхан үнэн сэхэ ябадалаараа (Ис. 5:16), хүлисэдэгөөрөө (Ос. 11:9), юртэм-сые бии болгоһоороо (Иехез. 20:41) болон абарадагаараа (Иехез. 39:27) бэеэ мэдүүлнэ. Нангин шэнжэ ганса шүтэлгөөр дүүрэдэггүй, Библи дотор бүхы дэлхэйгээр таража, бүхы юумэндэ, хүнүүдтэ болон түүхэдэшье тарахадань, булта нангин шэнжэтэй болохо еһотой. Бурханай ордон нангин (Иехез. 45:3), юундэб гэхэдэ, энэ Бурханай гэр байра (Иехез. 20:39), Сион хада (Соф. 3:11), Иеру-салим хото (Ис. 52:1), эндэ тэрэ ордон ба хада, баһа орон нютаг Бурханай шэлэһэн арадтаа үгэһэн зүйл болоно. Бурханай шэрээ нангин (Египедһээ гаралга 30:10), тэндэ байһан аяга табаг (Лев. 8:11), үргэл (Лев. 6:18), хилээмэн (1Сам. 21:5), санаартад (Египедһээ гаралга 29:1) үмдэжэ ябаһан хубсаһатайгаа хамта, тиихэдэ санзай, арса, үнэртэ тоһон (Египедһээ гаралга 30:25) — бултадаа нангин. Израилиин бүхы арад нангин шэнжэтэй (Иоиль 2:16), гарагай долоодохи хоног нангин (Эхинэй эхин 2:3), баярай наадан (Ис. 30:29), тиихэдэ масаг үдэр (Иоиль 1:14) нангин.

НАНГИН ҺҮЛДЭ — Һүлдэ гэжэ еврей үгэ анхан түрүүн «һалхин, һэбшээн» гэһэн удхатай байгаа. Бурхан анхан Өөрынгөө бүтээлдэ (хүндэ, амитанда) амисхал — Нангин Һүлдэ тэмдэгээ үгэжэ, тэрэ-нээ ходо дэмжэнэ гэжэ ойлгохо хэрэгтэй. Бурханай Нангин Һүлдэ зарим хүндэ тусхай нүлөө үзүүлдэг: хүн дээрэ буужа, хүниие ямар нэгэн үйлэ бүтээлгэдэг. Лүндэншэд онго оруулжа, эндэ-тэндэ ябажа байһаниинь үзэгдэхэ. Бурханай Нангин Һүлдын хүн дээрэ буубалнь, энэнь Бурханда дүтэлһэнэй онсо тэмдэг болоно. Арад зомнай бүгэдэ Бурханай Нангин Һүлдээр дүүрэхэ гэжэ «Эртын Хэлсээнэй» лүндэншэд номнодог байгаа.