Читать «Тарэадоры з Васюкоўкі» онлайн - страница 81

— Эх, няўжо я памру і не пабачу, як з цябе чалавек атрымаецца? — з болем сказаў дзед.

— Не кажыце так, дзед, не памрэце вы, — спалохана піскнуў Кукуруза.

— А ты што думаў — дзед вечны? На дзевяты дзесятак ужо павярнула. Вось-вось — і ў ямку старчаком. Ужо нядоўга...

— Я, можа, нават раней за вас памру. Вунь, памятаеце, як у мяне чыр на назе быў і тэмпература сорак... Так што не кажыце.

— Э, сынок, маладыя могуць памерці, а старыя мусяць памерці... Так ужо вядзецца. І не трэба ў гэтым змагацца. Лепш у чым іншым...

Запанавала маўчанне. Відаць, майго сябра канчаткова збянтэжылі і расхвалявалі дзедавы словы. Ды і мяне таксама. Ніколі я не бачыў дзеда такім. Заўсёды ён бурчаў, лаяўся, нават у карак мог даць, а тут... Эх, лепей бы ён нам вушы паабрываў!..

— Дзед! — жаласна прамовіў Кукуруза. — Вы не кажыце маме. Я вас прашу. Га, дзед?

— Дык што ж казаць? Няма чым радаваць.

— Я вучу граматыку, вучу, чэснае слова. І дыктант напішу.

— Пабачым...

— Вы думаеце, мы тут жарты строім? Мы тут... мы тут...

— Ды бачу — сочыце за некім. За кім гэта?

— За Кнышом.

— Огго! Чаго раптам?

Кукуруза хацеў усё паясніць, але тут дзед прыставіў далонь да вуха і ціха сказаў:

— Цыць!.. Потым... Плыве... Хавайцеся, хлопцы, хутчэй, пабачым, у чым тут справа.

Мы прыціхлі. А дзед ступіў толькі адзін крок да карча і — нібы растварыўся ў цемры. Прайшла хвіліна, дзве, а можа, і болей. І толькі пасля мы ўбачылі — са стругі выплыў човен. Як дзед Варава змог пачуць яго, не даўмею. Вось што значыць — стары паляўнічы.

Човен прыстаў да берага.

З чоўна вылез Кныш.

Нешта дзынькнула, упаўшы на зямлю. Кныш прамармытаў нешта, падняў, пайшоў па сцежцы.

Ён так блізка прайшоў каля мяне, што мне здалося, быццам ён вось-вось зачэпіцца за маю нагу, і я хуценька падцягнуў яе пад сябе.

У адной руцэ Кныш трымаў вялікі жалезны лом, а ў другой — вядро і друшляк, тое металічнае з дзюрачкамі, праз што варэнікі і галушкі працэджваюць.

Каля азярца Кныш паклаў лом на зямлю, зняў чобаты, зайшоў па калена ў ваду і пачаў друшляком нешта збіраць з паверхні азярца і абтрасаць у вядро.

— Гайда, хлопцы! — шапнуў дзед і, выйшаўшы з карчоў, гучна кашлянуў:

— Кахі, кахі!

Ад неспадзеўкі Кныш падскочыў, паслізнуўся — шубоўсь! — і сеў у ваду. Толькі галава з вады тырчыць і круціцца ва ўсе бакі разгублена.

— Памагай бог, чалавек добры, — спакойна прамовіў дзед. — Што гэта вы тут робіце?

— Ку-купаюся! — дурнавата выскаліўся Кныш і пачаў нязграбна падымацца.

— З друшляком? Зразумела!.. А бярыце, хлопцы, яго чобаты, ломік — арыштаваны ён. Павязём у сяло — там разбяромся.

— Ды што вы, дзядуля!.. Ды што вы, далібог! — замармытаў Кныш, вылазячы з вады. — Вось жартуюць! Гы-гы! Вось жартуюць!

— Давай-давай! — падвёў голас дзед.

— Ды ну, чэснае слова! Ды ну, што вы такое кажаце!

— Лезь, кажу, у човен сам! Бо звяжу!

— Ды пастойце, дзед! Я ўсё раскажу! Усё чыста! Невінаваты я... Далібог! Гэта ўсё яна! Турма народаў! Гэта ж як пачула пра той лябуліс, ну, як смала прычапілася: «Дастань ды дастань, яно пойдзе на рынку». Як з нажом да горла прыстала. Што ты зробіш! Няхай ужо, думаю, каб адчапілася, дастану трошкі. Паехаў. А атрымліваецца, па-першае, яно яшчэ не ўзнікла, а, па-другое, мікраскапічнае. Як ты тым, мікраскапічным, таргаваць будзеш? Ну хоць дамоў не вяртайся! Вы ж не ведаеце маю бабу... Вырашыў я ёй нацягаць з вады якой іншай дрэні, каб толькі не чапілася (хіба яна разбярэ?). Падмануў яе, сам свядома падмануў. Не хацеў жа чапаць, калі ўжо вучні такую добрую справу робяць. Думаў, усё. Абышлося! І гандаль ідзе, і я спакойны. Але няшчасны мой лёс. Учора вось дазналася яна пра ўсё. Божа, што было! Хоць перахрысціся ды ўцякай. «Ты, крычыць, злачынец, ты, крычыць, падсудны! Я ж, можа, людзям якой шкоды нарабіла. Калі мне сапраўднай не прынясеш — са свету зжыву!» Ну што мне рабіць? Ну, зразумейце, дзед, хіба ж я хацеў? Далібог! Адпусціце, калі ласка.