Читать «Смерць Івана Ільіча. Крэйцарава саната. Гаспадар і парабак» онлайн - страница 97

— Толькі не гаварыць,— казаў Мікіта.— Бачыш, што робіць! Ідзі, ідзі! Гэтак, гэтак.

Вецер стаў дзьмуць ззаду, зрабілася цяплей.

— I разумны ж,— не пераставаў захапляцца конікам Мікіта.— Кіргізёнак — той дужы, а дурны. А гэты, глядзі, што вушамі вырабляе. Ніякага тэлеграфа не трэба, за вярсту чуе.

I не прайшло яшчэ і паўгадзіны, як наперадзе сапраўды зачарнела нешта: ці то лес, ці то вёска, і з правага боку зноў паказаліся тычкі. Відаць, яны зноў узбіліся на дарогу.

— А гэта ж зноў Грышкава,— раптам выгукнуў Мікіта.

Сапраўды, цяпер злева ад іх быў той жа самы ток, з якога сыпаў снег, далей тая ж самая вяроўчына з замёрзлаю бялізнаю, кашулямі і порткамі, якія ўсё гэтак жа шалёна матляліся пад ветрам.

Зноў яны заехалі ў вуліцу, зноў стала ціха, цёпла, весела, зноў была відаць наперадзе дарога з кучамі гною, зноў пачуліся галасы, песні, зноў забрахаў сабака. Ужо гэтак сцямнела, што ў некаторых вокнах засвяціліся агеньчыкі.

Пасярод вуліцы Васіль Андрэевіч завярнуў каня да вялікага, у дзве цагліны, дома і спыніў яго ля ганка.

Мікіта падышоў да занесенага снегам, асветленага акна, у святле якога паблісквалі лёгкія сняжынкі, і пастукаў пугаў’ём.

— Хто там? — пачуўся голас.

— З Крыжоў, Брахуновы, добры чалавек,— адказаў Мікіта.— Выйдзі на хвілінку!

Ад акна адышлі, і праз хвіліны дзве — чуваць было — адліплі дзверы ў сенцах, потым бразнула зашчапка на знадворных дзвярах, і, прытрымліваючы дзверы ад ветру, высунуўся высокі стары з белаю барадою мужык у накінутым паўкажушку паўзверх белай святочнай кашулі і за ім хлапец у чырвонай кашулі і скураных ботах.

— Ці не ты гэта, Андрэевіч? — сказаў стары.

— Ды вось заблудзілі, браток,— сказаў Васіль Андрэевіч,— хацелі ў Гарачкава, а трапілі да вас. Ад’ехалі, зноў заблудзілі.

— Трэба ж гэтак збіцца,— сказаў стары.— Пятрушка, ідзі адчыні вароты! — загадаў ён хлапцу ў чырвонай кашулі.

— Гэта можна,— адказаў хлапец вясёлым голасам і пабег у сенцы.

— Ды мы, браток, не начаваць,— сказаў Васіль Андрэевіч.

— Куды ехаць — ноч на вуліцы, начуй!

— I рады быў бы начаваць, але ехаць трэба. Справы, браток, нельга.

— Ну, тады хоць пагрэйся, адразу да самавара,— сказаў стары.

— Пагрэцца — гэта можна,— сказаў Васіль Андрэевіч,— цямней не будзе, а месяц узыдзе — пасвятлее. Зойдзем, ці што, Мікіта, пагрэемся?

— Ну, што ж, і пагрэцца можна,— сказаў Мікіта, які моцна перамерзнуў і страшэнна хацеў хоць крышку адагрэцца ў цяпле.

Васіль Андрэевіч пайшоў са старым ў хату, а Мікіта заехаў праз адчыненыя Пятрушкам вароты на падворак і, згодна з ягоным указаннем, паставіў каня пад паветку хлева. Вакол хлева было шмат гною, і высокая дуга зачапіла за жэрдку, на якой ужо паселі куры з пеўнем,— яны нездаволена заквакталі і заварушыліся на жэрдцы. Патрывожаныя авечкі, тупаючы капытамі па мёрзлым гнаі, кінуліся ўбок. Сабака, шалёна павіскваючы, спалохана і злосна пашчанячы заліваўся-брахаў на чужога.

Мікіта пагаварыў з усімі: папрасіў прабачэння ў курэй, супакоіў іх, каб болей не патрывожыць, папракнуў авечак за тое, што яны палохаюцца, самі не ведаючы чаго і, не перастаючы сарамаціў сабачку, у той час як прывязваў каня.