Читать «Сапраўдны час. Запісы 2005—2018 гг.» онлайн - страница 3

Аднаго разу, вясной, я шукаў у «Тэлевізары» сяброў. Паторгаў зачыненыя дзверы, а потым прыпаў тварам да шкла, прыставіў далоні і пачаў глядзець, ці не там сябры?

Вясновае сонца свяціла моцна. Яркія плямы святла нагадвалі радкі вершаў, выхапленых з тэкстаў. У гэтым святле стаяла цётка Вера з мокрай анучай у левай руцэ. З анучы цякло золата. Прыбіральшчыца стаяла ў галёшах на голыя ногі, пахіствалася пасярод залатой лужыны... Потым неяк няўпэўнена падышла да скрыні музычнага аўтамата, выцягнула з кішэні бруднага сіняга халата пятак, кінула ў шчыліну. Дачакалася музыкі і пачала танцаваць. Старая цётка ў бліскучых галёшах, тапталася і круцілася ў сонечных плямах, расплёхвала залатыя лужыны — пырскі зіхцелі. А мокрая ануча лётала, як хвост рыбіны... Потым яна села на крэсла з жалезнымі ножкамі, закрыла твар рукамі...

Музыкі я не чуў — шкло тоўстае, але думаю, што цётка Вера націснула тую самую кнопку, з песняй, напісанай у адно слова.

Пра каханне

Даўнавата было. Да нас зайшла былая суседка — баба Ева. Яны з мамай сядзелі на кухні і гаварылі пра сваё. Я падслухаў. «Што я думаю, раскажу табе, Наташа. Як падумаю пра гэта, дык заснуць неяк. Вось памру хутка, закапаюць побач с Васілём... А ён жа маладым і прыгожым памёр, усяго-та сорак і было. А я такая старая-старая, мне ж без года восемдзесят. Як сустрэнемся — не панараўлюся яму такая брыдкая. Не будзе ён мяне любіць. Ён жа малады, а я...»

Баба Ева захліпала.

Мая мама маўчала.

А я спрабаваў уявіць дзіўную сустрэчу, бо памятаў вусатага Васіля ў сінім пінжаку с адным бліскучым медалём.

Шчасце

Мала я ведаю пра сапраўднае шчасце, але ведаю.

Яго звалі Якаў, а яе Еўга. Казалі, што ён крышку старэйшы, можа, на якіх пару гадоў. Але і дзед Якаў і баба Еўга былі сівыя, дробныя, за восемдзесят, а мне гадоў дзесяць. У іх сабака Букет, але на мяне ён не брахаў і не кідаўся. У іх маліна за хатай. І дзед Якаў і яго Еўга заўсёды самі казалі, каб я пайшоў ды нашчыкаў малін, і місачку прапаноўвалі.

Еўга захварэла і хутка памерла. Яе памылі, прыбралі, у труну паклалі. Дзед Якаў усё кулакамі вочы свае цёр, а слёзы не цяклі. Сядзеў ён і на сваю Еўгу глядзеў. А потым папрасіў сыноў Пятра з Сашкам, каб хлопцы не спяшаліся... Ні сыны, ні нявесткі не зразумелі, падумалі, што стары загаворваецца... А дзед Якаў прылёг ноччу трохі адпачыць, і больш не прачнуўся.

У той жа дзень ямку на могілках большую выкапалі, труну зрабілі, крыж яшчэ адзін. І на пахаванні, і потым усе толькі і гаварылі, што вось яно — шчасце. Жылі добра і доўга і памерлі, лічы, у адзін дзень.

А Букета з ланцуга спусцілі. А маліны яшчэ не паспелі.

Звычайнае

Раніцай жанчына стала на вагі. Стрэлачка за шклом не варухнулася. Яна сышла на падлогу, а потым ізноў ступіла на вагі. Стрэлачка хіснулася ледзь заўважна і вярнулася на нуль. «Чорт!» — прашаптала жанчына, падскочыла, узмахнула рукамі і бязважка паляцела па кватэры, зачапіла нагой жырандолю і прачнулася.

Настаўнік

Трафім Дзянісавіч Ігнаценка вучыў мяне маляваць. Святло, цень, паўцень, блік, рэфлекс, прапорцыі, маса, абрыс... Ён прамаўляў словы адрывіста і ясна, як медыцынскія тэрміны. Строгі немалады мужчына, здаецца, з 1916 года, педантычны, размоў, якія не тычыліся малявання, не падтрымліваў. Памятаю яго так дакладна, быццам бачу, як ён сядзіць на табурэце перад маім мальбертам і параўноўвае выяву на паперы з ярка асветленым гіпсавым акантам. Памятаю яго рукі з вузлаватымі хуткімі пальцамі... Памятаю гадзіннік на шырокім карычневым раменьчыку (цяпер такія не носяць). Гадзіннік называўся «Победа». Аднойчы настаўнік зняў гадзіннік і паклаў на мальберт. На блед­ным запясці левай рукі цямнела татуіроўка — пяць бэзавых лічбаў. Другая ад пачатку — сямёрка. Апошняя — пяцёрка. Спрабую ўспомніць усю лічбу. Мне здаецца, што гэта мае вялікі і пакуль незразумелы сэнс. Амаль рэлігійны...