Читать «Санеты Арфею» онлайн - страница 37

Райнэр Марыя Рыльке

САНЕТЫ АРФЕЮ (1922)

Як эпітафія Веры Оўкама-Кнооп

ПЕРШАЯ ЧАСТКА

I У росце дрэва: чыстае ўзрастанне! О спеў Арфея! О спяванне дрэў! Замоўкла ўсё. I нанава з маўчання пачаўся рух, пачаўся рост і спеў. Ішлі звяры — з таемнае бярлогі, з гушчарных лежняў і глыбокіх нор — не іх драпежны нораў вёў праз бор, не страх прыцішыў іх да асцярогі,— вяло пачутае. Крык страшных драм аціх у сэрцы іх. I там, дзе ў слыху прытулак быў для сочкі і для ўлову, дзе ў слыху быў апошні ключ да схову, дзе гніў тады аплот жыцця паціху,— цяпер Арфей паставіў песні храм. II Нібы дзяўчынка выбегла з мяне, калі яе пазвала ліры песня. Дзіця гармоніі, дзіця прадвесня, мой слых запаланіўшы, ў лёткім сне забылася. I высніла яна чужую даль і хвалі роднай нівы, дзе я знаходзіў дзіва міг шчаслівы і ўсё, чым жыў уражліва здаўна. Свет спаў у ёй! О, чым, Арфей-пяюн, зачараваў яе, каб не жадала яна прачнуцца? Сонную стварыў! Дзе смерць яе? Ці знойдзеш ты матыў для іншай песні — каб не памірала?.. Дзяўчо знікае... ў заміранні струн... III Бог гэта змог. А як жа — чалавек? Праз вузкасць ліры ён не прадзярэцца. Дваісты ён. На скрыжаванні сэрцаў не мецьме храма Апалон вавек. Твой спеў — урок. А нам патрэбен звон, нас парывае толькі перамога. Спеў ёсць жыццё. Салодкае — у бога. А як жа мы? Калі ж паверне Ён да нас арбіты зор? Не будзе, хлопча, табе ў любві патолі заўтра, калі прарвацца з сэрца песня хоча. Мінецца ўсё. Забудзь, што ты пясняр: па-іншаму гучаць павінна праўда. Яна — парыў. I вецер. Божы дар. IV О пяшчотныя! Хоць вас не кліча мяккі подых кахання, смялей уваходзьце ў яго, хай аблічча вам аблашчыць яго любавей. О шчаслівыя! Коранем зрухаў сталі вы і пачаткам уцех, мэтай стрэлаў і стрэламі лукаў — хай звініць ваш заплаканы смех. І не бойцеся мукі і гора, кіньце іх прыцягненню зямлі — важкасць маюць і горы, і мора. Цяжкасць маюць і тыя дрэвы, што пасаджаны вамі былі. А прастора... а ветру павевы... V Не стаўце помнікаў. Няхай пяшчота вясною ружы расхіне бутон. Яна — Арфей і ёсць. Яго істота ва ўсім жыве. Не трэба нам імён ствараць, калі ўжо ёсць імя куміра,— Арфей у памяці не прападзе, але і ён памрэ. Затое ліра даўжэй за ружу гукамі цвіце. Памрэ і ён — як цяжка зразумець! Але яго нятленнай песні гукі цялесны тлен перажывуць і смерць. Ён вас туды з сабой не забірае. Яму ўжо струнаў дрот не рэжа рукі. Ён крок зрабіў — і ў вечнасці іграе.