Читать «Прыліпала» онлайн - страница 2

Неўзабаве на стале з'яўляецца вялікая эмаліраваная міска з белай гарачай бульбай. Старэйшы з хлопцаў, Жэнька, нясе на стол гарлач з малаком, а сярэдні, Валодзя, старанна, аж сапе, наразае мяккі хлеб. Сярожка бяжыць у суседні пакой і валачэ адтуль новае крэсла; у жоўтыя лапікі, як восень за вокнамі. Ён усаджвае мяне на крэсла, а сам мосціцца побач, на ложку. Усе, хто тут, за сталом, разам з сухім і строгім на твар дзядзькам Юзікам і пакладзіста-ціхай, раздабрэлай Еўдакіяй Рыгораўнай, не зводзяць вачэй са свайго чубатага чыжыка, які сур'ёзна, не зважаючы на іншых, праз зубы цэдзіць малако з вялікага фарфоравага кубка. Мне здаецца, што ўсе тут хочуць сказаць яму нешта, ды не гавораць, усё роўна як саромеюцца каго: можа, Сярожку, а можа, мяне. Нарэшце падае голас маці:

— Ну і прывязлівы ты, сынок. Чалавек не паспеў агледзецца, а ты прыліп, як смала да рук.

— Ну што вы, Еўдакія Рыгораўна,— спрабую я ратаваць Сярожку і нашы з ім добрыя адносіны, але Валодзеў рот, быццам дзюба вялікай птушкі, задзірыста разяўляецца... I я змаўкаю.

— Нездарма ў школе прыліпалам завуць.

— Ну, ты...— пакрыўджана зморшчыўшы нос і ўвесь свой рабенькі, што чыжыкава яйка, тварык, ледзь не праз слёзы вішчыць на Валодзю Сярожка, ваяўніча прыўзнімаючыся над сталом.

— Цішэй вы, хлопцы! — строга супакойвае бацька, а маці, зусім з іншым падыходам, шэпча малодшаму:

— Баравічкі на стол не паставілі. Збегай, сынуля.

I Сярожка, тут жа забыўшыся на крыўду, зрываецца з ложка і бяжыць на кухню. Там ляскае посудам, шамаціць паперай, хляпае дзверцамі пасудніка і неўзабаве аберуч валачэ на стол літровы слоік. Маці нажом здзірае са слоіка прысохлую накрыўку, адклейвае ад верхніх грыбоў залітую алеем марлю, і першыя баравічкі, малюпасенькія, крамяна-жоўтыя, плывуць са слоіка ў Сярожкаву талерку. Да пахаў сырадою, свежай бульбы, жытняга хлеба далучаюцца пахі лаўровага лісту, гваздзікі, перцу, і ўжо Валодзя, глыбакадумна ўцягваючы носам вострую грыбную духмянасць, з замілаванай усмешкай цікуе з-пад прыгожых чорных броваў на брата і зусім іншымі, як раней, словамі далікатна кранае яго душу:

— Добрых грыбоў сёлета і не было. Сухмень стаяла. Адзін Сярожка немаведама дзе панавыпорваў іх.

— Дзе-дзе, пад мохам,— ганарыста кідае малы і, загробшы ў слоіку вялікай драўлянай лыжкай баравічкі, падкладае іх мне.

— Там нават моху няма, дзе ты збіраў,— кажа бацька, сухімі вуснамі цягнучыся да лыжкі з грыбам.— Гэтыя ж ты з Ясікавай курцінкі прынёс. З бярэзніку.

— I ў Ясікавай браў,— дзелавіта пагаджаецца Сяргей.

Гаворка за сталом паступова гасне, адно смачнае чаўканне чутно з усіх бакоў. У прачыненае акно чуваць рэдкія галасы вячэрняй вуліцы: пратарабанілі драбіны, разы тры хліпнула і замоўкла чыёсьці малое, пратупаў па жвіры верхавы конь, скураным сядлом прапеўшы пад седаком, разы два, як ля свайго акна, рыкнула чужая карова.

— Чаму Ясікава? — быццам самога сябе перапытаў, пажаваўшы, дзядзька Юзік.— Алянёнак быў у нас такі, Ясік. Гады два, як знайшлі яго ў трэцім квартале. Не, ужо тры леты будзе. Ляжаў, нагу зламаўшы. На матацыкле прывезлі яго дамоў, нагу ў лубок паставілі. Сярожка вачэй не зводзіў. I нічога, акрыяў. Нага зраслася, вырас наш Ясік. За час хваробы так да людзей прывязаўся... Можа б, тады, пасля папраўкі, і завёў яго ў лес, ды Сяргей у слёзы. Ат, думаю, хай сабе гадуецца, пракормім. Ніхто не думаў, што пачне Ясік біцца, як падрасце. Свайго, бывала, не кране, а чужога — так і глядзі, каб рогам не парнуў ці нагой не ўцяў. За дзяцей страшнавата стала. А тут суседзі пачалі хадзіць, каб сплавіў куды. Адважыўся.