Читать «Мы — хлопцы жывучыя» онлайн - страница 28

Жорны хвалілі, а гаспадара ганілі — жывадзёр. Ніхто не бярэ за памол, а ён бярэ. Карэц з каструлі. Ды яшчэ гайку там нейкую зацісне. Бабы жылы рвуць, а ён смяецца:

— Затое мякка будзе!

Мамуля нашай экскурсіі не чакаў. Ён сядзеў на прызбе і, паклаўшы на калодку гільзу з дробнакалібернага снарада, дзвынкаў па ей малатком. Відаць, майстраваў газоўку, якую называюць «кацюшай». Гэтымі «кацюшамі» ён нават гандлюе. Рукі яго чамусьці ў мазуце, мазутам перапэцканы нос. А ў яго нос, які бог семярым нёс, ды аднаму Мамулі ўдзяліў: вялікі, доўгі і скрыўлены ўбок.

— Малоць? — спытаў гаспадар, не адрываючыся ад «кацюшы».

— Малоць,— схлусіў Санька, бо мы баяліся, што проста так паглядзець на свае жорны ён не пусціць.

— А чаму ж вы з пустымі рукамі? — падняў ён нарэшце на нас вочы.

— Там бабка нясе,— не разгубіўся я.

— А-а-а,— здагадліва працягнуў ён і, зноў заняўшыся гільзай, буркнуў нам наўздагон: — Там за жорны адсыпце. Цётка пакажа...

— Добра! — паабяцалі мы і шмыгнулі ў сенцы.

Жорны працуюць поўным ходам. Драўляны жарон, зроблены з тоўстай калодкі, старанна круціць Глёкава Насця. Хустка яе збілася на патыліцу, твар расчырванеўся, па лбе і шчоках бягуць струменьчыкі бруднага поту. На лаве сядзіць чарга.

— Гыр-гыр-гыр,— скрыгочуць жорны, і па латку, зробленым з бляшанкі ад кансерваў, цячэ ў міску тоненькі ручаёк мукі.

У сенцах крыху цемнавата, і мы не адразу заўважылі, што там за Насцяй стаіць яе дачка Каця. Учапіўшыся за ручку, яна матляецца над жорнамі, і не так, па-мойму, памагае, колькі замінае матцы. Убачыўшы нас, яна і зусім прыпынілася.

— Не разяўляй рот! — цыкнула на яе Насця, і жорны загыркалі яшчэ шпарчэй. Глёчыха без перапынку круціць і круціць іх з нейкай зацятай упартасцю і злосцю.

— Гыр-гыр-гыр...

Такім майстрам, як мы, трэба толькі адным вокам глянуць, і ўсё зразумела. Нічога ў гэтых жорнах асаблівага няма: знізу калодка, потым абечак, нібы ў рэшаце, каб не рассыпалася мука, зверху — другая калодка з дзіркай пасярэдзіне, куды засыпаюць жыта. Праўда, усё зроблена акуратна, адно да аднаго. А так — толькі адна слава. У нас з Санькам, можа, і не горш атрымаецца.

Горда зірнуўшы на Кацю, мы моўчкі, з незалежным выглядам выйшлі з сянец.

Мы рабілі жорны цэлы тыдзень. Першы дзень пілавалі тупой неразведзенай пілой сыры бярозавы камель. Не пілавалі, а мучылі. На калодзе сядзеў Глыжка, і мы па чарзе на яго крычалі, што ён дрэнна трымае. I сапраўды, бервяно пад ім круцілася, як жывое. Ручкі ў піле высахлі, раз-пораз выскаквалі, а тады мы — то Санька, то я — ляцелі амаль цераз увесь двор. Санька адзін раз плюхнуўся ў лужыну, а я ледзь не паваліў патыліцай плот. Глыжка паміраў з рогату, пакуль не зарабіў кухталя. Знайшоў з чаго смяяцца.

Бабка глядзела-глядзела на нас у акно, не вытрымала і прыйшла на падмогу. Яна села на камель побач з Глыжкам, пачала даваць парады, дзе пілу прыціскаць, а дзе пускаць легка. Справа пайшла весялей.

Адпілаваўшы першы жарон, мы паглядзелі на яго і плюнулі. Гэта ў Санькі такое косае вока. А Санька лічыць, што я абодвума гляджу не туды. I такая тут разгарэлася спрэчка, што бабка за галаву схапілася: