Читать «Воля на крыжы» онлайн - страница 33

Іван Дамінікавіч, даў нам Бог на гора быць сведкамі пачатку вялікага генацыду супраць нашага народа. Пачынаюць, як бачыце, з вынішчэння рыцараў Адраджэння. А іх яшчэ так не многа… Так мала!.. А мне сёння шыюць стварэнне і кіраўніцтва «Саюзам вызвалення Беларусі»…

Моцны грукат у дзверы і раз, і другі. Ігнатоўскі і Янка Купала машынальна ўстаюць. Прыбягае перапалоханая Уладзіслава Францаўна.

Паўза зацягваецца. Грукат узмацняецца.

Янка Купала. Адкрывай, Уладка…

Уладзіслава Францаўна выходзіць.

Ігнатоўскі. Не варта мне было прыходзіць…

Янка Купала. Спакойна, Уладзіслаў Макаравіч, не дадзім апрычнікам парадавацца на нашу разгубленасць.

Уваходзіць Кузняцоў.

Кузняцоў (убачыўшы Ігнатоўскага). А-а-а, старый знакомый?! (Да Уладзіславы Францаўны.) А вы, гражданка, выйдите!

Уладзіслава Францаўна (узрываецца). Я табе не «гражданка»! Я гаспадыня тут! Дом мой тут! А вы ўрываецеся, як зладзеі!..

Кузняцоў (збянтэжана). Извините, я вошел, а не «ўварваўся»…

Уладзіслава Францаўна. А ўвайшоў, дык прывітайся з людзьмі!.. Ніколі не думала, што ў ГПУ такія хамуйлы працуюць.

Кузняцоў (авалодаўшы сабой, здзекліва). Здравствуйте, спадар Игнатовский, здравствуйте, спадар Купала! (Да Уладзіславы Францаўны.) Здравствуйте, спадарыня… Не знаю, как вас…

Уладзіслава Францаўна (з гонарам). Спадарыня Уладзіслава Францаўна!

Кузняцоў. Очень приятно, но вам все же придется выйти.

Уладзіслава Францаўна (цвёрда). Дома я, сказала!

Кузняцоў. Ну, ладно!.. Все садимся. (Садзіцца.) Дело у меня к вам, Иван Доминикович, особой важности… Зарубежная свора, как вам должно быть известно, начала оголтелую компанию лжи и возмутительных политических инсинуаций вокруг вашей, Иван Доминикович, персоны и, естественно, вашей болезни, к которой мы, то есть органы ОГПУ, как вы, надеюсь, понимаете, никакого отношения не имеем.

Янка Купала. Сапраўды…

Кузняцоў. Совершенно верно… А посему, уважаемый Иван Доминикович, вам надлежит подписать вот это. (Падае складзены аркуш.) И, как говорится, дело с концом.

Янка Купала (надзявае акуляры, чытае). «Метады і спосабы змагання беларускіх нацыянал-фашыстаў Заходняй Беларусі з дыктатурай пралетарыяту і ўладай Саветаў усім добра вядомы, гэта — правакацыя, прыслужніцтва польскай дэфензіве, падбухторванне да інтэрвенцыі супраць СССР і г. д. Апошняя правакацыя гэтых ягамосцяў па сваёй нагласці перавышае, бадай, усе іншыя, ім падобныя.

У беларускіх контррэвалюцыйных нацыянал-фашысцкіх газетах — «Беларускі звон»… і «Беларуская крыніца»… было надрукавана, што я нібы быў арыштаваны і пакончыў жыццё самагубствам. «Бел. звон» ухітрыўся нават змясціць мой партрэт у чорнай, жалобнай рамцы ды яшчэ і некралог напісаць. Што гэта знача? Гэта знача паказаць па-правакатарску сваім чытачам, што ў Краіне Саветаў нялёгка жывецца нават пісьменнікам.