Читать «Белы Бім Чорнае вуха» онлайн - страница 69

А вечарам ён хадзіў у хату як раўнапраўны сем'янін і быў там, пакуль не павячэраюць.

— Не можа таго быць, каб зіма. Рана, — сказаў неяк Хрысан Андрэевіч Пятроўне.

Слова «зіма» паўтаралі яны пры размове часта, пра нешта турбаваліся; паміж іншым, Бім ведаў: зіма — гэта белы халодны снег.

У той вечар Пятроўна прыйшла ўся запарушаная снегам, мокрая, з абветраным і падпухлым тварам. Бім бачыў, як яна, распрануўшыся, трэсла рукамі і стагнала. Рукі яе былі ў чырванаватых трэшчынах і зямлістых плямах, быццам бы з падушачкамі, такімі, як на падэшвах у Біма. Потым яна апускала рукі ў цёплую ваду, адмывала іх, доўга-доўга расцірала маззю і вохкала. А Хрысан Андрэевіч глядзеў на Пятроўну і быццам гараваў (гэтага Бім не мог не заўважыць па яго твары).

А наступным ранкам ён натачыў нажы і ўсе ўчатырох пайшлі з дому: Пятроўна, Хрысан Андрэевіч, Алёша і Бім. Спачатку ішлі па роўным белым полі, накрытым неглыбокім сняжком — на палавіну лапы, не глыбей, так што ісці было лёгка. Вакол ціха, не холадна. Потым яны аказаліся на полі, дзе побач раскіданы кучы — копчыкі буракоў, складзеных лістамі вонкі і прыкрытыя зверху націннем. Ля кожнае кучы сядзелі жанчыны, апранутыя гэтак жа, як і Пятроўна, і нешта рабілі моўчкі і засяроджана.

Усе ўчатырох падышлі да аднае такое кучкі, селі вакол яе, і Бім пачаў уважліва глядзець, што ж тут робіцца. Пятроўна ўзялася за націнне, выцягнула бурак з кучы, спрытна перакруціла яго коранем да сябе і — чык! — нажом: лісты адпалі. Яшчэ чык-чык — па галоўцы бураку: галоўка чыстая. І адкінула ўбок. Алёша — таксама, нават спрытней за Тату. І пайшло! Чык-чык! — і прэч націнне. Чык-чык! — чыстая галава. Трах! — бурак ляжыць збоку.

Непадалёку, ля такое ж самае кучкі сядзела жанчына, адна, і рабіла тое ж самае. Ля наступнае — таксама, але ўжо два-тры чалавекі разам. І так па ўсім полі: буракі, як шалашыкі, захутаныя жанчыны з патрэсканымі далонямі і прыпухлымі ад холаду тварамі. Усе працавалі або ў рукавіцах або голымі рукамі. Чык-чык! — няма націння. Чык-чык! — няма націння. Чык-чык! — чалавек кідае нож і хукае на рукі, трэ іх і зноў: чык-чык! — чыстая галоўка. Як часы!

І холадна. Сочачы за нажамі, Бім пачаў мерзнуць, а таму страсянуўся і стаў даследаваць мясцовасць паблізу, не адбіваючыся далёка.

Сагрэўся і вярнуўся назад да сваіх, хоць яго запрашалі і астатнія жанчыны (усе на вёсцы ўжо ведалі, што такое Чарнавух!)

Потым да іх падышла тая жанчына, што сядзела і працавала адна-адзінокая, — маладая, але худая. Яна на нешта крыўдзілася, смаркалася на зямлю, потым села побач з Пятроўнаю і паказала ёй рукі. Пятроўна таксама працягнула ёй свае далоні. Жанчына прыгнулася, закашлялася, прыціскаючы брызентаваю рукавіцаю грудзі і змоўкла. А звалі яе Наталля.

Пятроўна — чык-чык! Хрысан Андрэевіч — чык-чык! Алёша — чык-чык! І хукаюць на рукі, труць шчокі. Пятроўна — чык-чык!.. І раптам — блюмк!.. У тае жанчыны-гаротніцы ўпала на ліст кропля. Яна захілілася рукавом і пайшла назад, да сваіх буракоў.

— Упасі госпадзі, яшчэ і ты прастудзішся, — сказала Пятроўна Алёшу, падышла, паправіла яму цёплую хустку пад шапкаю, зняла з сябе палатняны ручнік і падперазала Алёшаў кажушок.