Читать «Белы Бім Чорнае вуха» онлайн - страница 58

— Ну, пайшлі. — А за некалькі крокаў ад аўтобуса азірнуўся і запытаўся: — Зваць яго як?

Шафёр запытальна паглядзеў на Біма, потым на пакупніка і ўпэўнена адказаў:

— Чорнае вуха.

— А не твой жа сабака? Прызнавайся.

— Мой, мой. Чорнае вуха, праўда. — І паехаў.

Такім чынам, Біма прадалі за грошы.

Ён разумеў, што робіцца нешта не так. Але чалавек, які пах травою, быў відавочна добры, і Бім пайшоў побач з ім, засмучаны і журботны.

Ішлі, ішлі яны моўчкі, а тут раптам чалавек загаварыў да самога Біма:

— Не, ты не Чорнае вуха: так сабак не клічуць. А знойдзецца твой гаспадар — аддасць мае пятнаццаць рублёў? Чаго пытацца?

Бім паглядзеў на яго, нахіліўшы галаву набок, быццам хацеў сказаць: не разумею цябе, чалавек.

— А ты, брат, відаць, сабака разумны, добры. Вось і яшчэ ён сказаў словы, якія так часта паўтараў гаспадар. Цяпер Бім завіляў хвастом у аддзяку за спагаду і ласку.

— Ну, калі так, жыві са мною, — скончыў чалавек.

І пайшлі яны далей. Разы са два за дарогу Бім усё ж спрабаваў упірацца, нацягваў павадок і паказваў вачыма назад. (Адпусці, маўляў, мне — не туды).

Чалавек прыпыняўся, гладзіў сабаку, гаварыў:

— Мала ці што… Мала ці што.

Тут бы і клопату мала: хватануць за папружку раз-другі — і напал. Але Бім ведаў: павадок на тое, каб за яго вадзілі, каб сабака не ішоў далей і бліжэй, чым патрэбна. І перастаў прасіцца.

Ішлі яны спачатку па лесе. Дрэвы былі задумёныя і маўклівыя — голыя, халодныя, заспакоеныя марозікам; трава ў лесе пажухла, слабенькая і зблытаная, сумная. Нудота Біму — і ўсё.

Потым пацягнулася рунь, дываном закрыўшая зямлю, мяккая і вясёлая. Зрабілася тут Біму крышку лягчэй: прастора, неймаверна многа неба, вясёлае пасвістванне чалавека побач — усё гэта добра было з Іванам Іванавічам. Але, калі дарога пайшла па ворыве — зноў вясёлага мала: зямля чарнавата-шэрая з кропелькамі ад мелу, а камячкоў на ёй ніякіх; здавалася, яна нежывая, месцамі напаўжывая — распыленая, спустошаная зямля.

Чалавек сышоў з дарогі, памацаў абцасам ворыва і ўздыхнуў.

— Дрэнна, брат, — сказаў ён Біму. — Чорная бура. Дрэнна, брат… Яшчэ адна-дзве чорныя буры — і канец зямельцы. Дрэнна, браце…

Словы «дрэнна, брат» Біму вельмі знаёмыя ад гаспадара, і ён ведаў, што гэта абазначае смутак, нуду або «нешта не так», а словы «чорная бура» ён зразумеў як «чорнае вуха» у невядомай яму інтэрпрэтацыі. Аднак тое, што сказанае датычылася зямлі, Біму не зразумець. Чалавек здагадаўся пра гэта:

— Вядома, ты — сабака, і ты нічога не кеміш. А каму сказаць? Вось я табе, чарнавух, і скарджуся… Пачакай жа!.. — Ён паглядзеў на Біма і дадаў: — А і будзь ты Чарнавухам. Гэта па-сабачаму — Чарнавух. Само вырвалася, то так таму і быць.

Ну і што? Не даходзячы яшчэ за вёскі, Бім ужо ведаў, што цяпер ён Чарнавух: чалавек жа многа разоў ласкава паўтараў:

— Чарнавух — гэта добра. — Альбо так: — Маладзец, Чарнавух, добра ідзеш. — Або яшчэ нешта такое, але абавязкова «Чарнавух».