Читать «Беларуская палітычная сыстэма і прэзыдэнцкія выбары 2001 г.» онлайн - страница 93

Валер Булгакаў

У траўні 1997 г. быў арыштаваны Сяргей Барысаў, якога абвінавацілі ў тым, што ў верасьні 1995 г., будучы дырэктарам гомельскага радыёзаводу, ён арганізаваў крадзеж маёмасьці ў асабліва буйных памерах. Пасьля ў такіх злачынствах, як раскраданьне дзяржаўнай уласнасьці, карупцыя ці перавышэньне службовых паўнамоцтваў, абвінавацілі былога міністра абароны Анатоля Касьценку, старшыню Нацбанку Тамару Віньнікаву, міністра сельскай гаспадаркі Васіля Лявонава, старшыню калгасу «Расьсьвет» Васіля Старавойтава, старшыню былога Ашчаднага банку Ўладзімера Хілько.

Кантроль над грамадзкімі арганізацыямі

Пасьля рэфэрэндуму і рэарганізацыі органаў дзяржаўнага кіраваньня былі адкарэктаваныя прававыя ўмовы дзейнасьці палітычных партыяў і грамадзкіх арганізацыяў. У сакавіку 1997 г. Рада бясьпекі стварыла камісію па праверцы фінансавай дзейнасьці найбуйнейшых грамадзкіх аб’яднаньняў. Штрафныя санкцыі, накладзеныя камісіяй, прывялі да згортваньня дзейнасьці такіх арганізацыяў, як Беларускі фонд Сораса, цэнтар стратэгічных ініцыятываў «Усход — Захад», дабрачынны фонд «Дзецям Чарнобыля». Калі раней гэтыя меры распаўсюджваліся толькі на тыя арганізацыі, кіраўніцтва якіх знаходзілася ў сталіцы, то з 1998 г. перасьледы грамадзкіх арганізацыяў ахапілі ўсю краіну. Асноўнымі сродкамі барацьбы з трэцім сэктарам сталі адмовы ці затрымкі ў рэгістрацыі, уціск на актывістаў, адмовы ў выдзяленьні памяшканьняў для правядзеньня мерапрыемстваў, штрафы, дыскрэдытацыя ў СМІ. Адной з такіх мераў стала перарэгістрацыя да 1 ліпеня (падоўжаная пасьля да 1 жніўня) усіх партыяў і грамадзкіх аб’яднаньняў, падчас якой кожная арганізацыя мела напісаць заяву, што яна дзейнічае на падставе Канстытуцыі 1996 г. Дэкрэт прэзыдэнта №2 ад 26.01.99 «Аб некаторых мерах па ўпарадкаваньні дзейнасьці палітычных партыяў, прафэсійных саюзаў ды іншых грамадзкіх аб’яднаньняў», на падставе якога праводзілася перарэгістрацыя, забараніў дзейнасьць незарэгістраваных аб’яднаньняў.

Прадзяржаўныя арганізацыі

Улада беларускага прэзыдэнта акрамя сілы і адміністрацыйнага прымусу абапіраецца на сытуацыйныя настроі насельніцтва. Таму Лукашэнка зацікаўлены ў падтрымцы ня толькі з боку дзяржаўных структураў, але і некаторых сэгмэнтаў грамадзтва. У першыя гады прэзыдэнтуры Лукашэнку падтрымлівала панславісцкая партыя «Славянскі Сабор «Белая Русь» (ССБР), некаторыя функцыянэры якой былі працаўладкаваныя ў Адміністрацыі прэзыдэнта і Міністэрстве замежных справаў.