Читать «Канёк-гарбунок» онлайн - страница 9

Ўбок ніхто мяне ніколі.

Цар я! Не цярплю сваволю!

Ды не думай, я не кат.

Вось канкрэтны мой загад:

Тыдні тры даю на ловы.

І каб дар той адмысловы,

Каб Жар-птушку мне прынёс.

Сам рашаеш ты свой лёс!

Вон, халоп!»

Іван у слёзы:

Ведаў царскія пагрозы.

У адрыну да дружка

Ён пайшоў, да гарбунка.

А канёк, як толькі ўбачыў,

Што Іванка ледзь не плача,

Зразу перастаў скакаць

І круціцца-віраваць.

«Ванька, што ж ты невясёлы?

Ты ж не босы і не голы, -

Кажа так яму канёк,

Сам жа круць-верць, як мянёк. -

Шчыра мне ўсё раскажы,

Што на сэрцы, на душы.

Захварэў ты? Нездаровы?

Палячыць цябе гатовы.

Можа, нейкі ліхадзей

Пад цябе падкоп вядзе?»

Ён канька абняў, прылашчыў:

«Чалавек я ўжо прапашчы...

Цар пяро маё займеў

І Жар-птушку захацеў.

Не злаўлю - на кол насадзіць.

Што ты можаш мне парадзіць?»

І сказаў яму канёк,

Даўгавухі гарбунок:

«Каб мяне тады паслухаў,

Не было б цяпер так туга.

Але ты падняў пяро,

І пайшло не на дабро.

Толькі я скажу па дружбе:

Гэта ўсё яшчэ не служба.

Служба ўперадзе, Ванёк.

Цяжкі будзе твой хлябок!

Да цара ідзі, не грэбуй,

І скажы, што ночвы трэба.

А лепш - двое. І пшано,

І заморскае віно.

Каб далі ўсё па заказу

Безумоўна, хутка, зразу.

Выязджаем раніцой...»

З трохі ўзнятай галавой -

Добрыя пачуў парады! -

Ваня крочыць у палаты.

«Каб было, цар, шыта-крыта,

Ночвы трэба ці карыты.

І чысцюткае пшано,

І заморскае віно.

Каб усё без тралі-валі

Слугі мне павыдавалі.

Заўтра рана, ледзь усход,

Мы адправімся ў паход».

Цар паслухаўся Івана

І паслаў сваіх падданых

Па заказу ўсё набраць

І Ванюшку паказаць,

Каб упэўніўся, што тое,

Не падмена, не другое.

Малайцом яго назваў

І - «Шчасліва!» - пажадаў.

А назаўтра, вельмі рана,

Разбудзіў канёк Івана:

«Гэй, Іванка! Хопіць спаць!

Трэба птушку даставаць!»

Ваня наш хутчэй падняўся,

У дарогу ўраз сабраўся.

Двое ночваў і пшано,

І заморскае віно

Не забыў. Узяў і хлеба,

Бо заўсёды ў ім патрэба.

Жуючы на поўны рот,

Скіраваў канька на ўсход.

«Добра, што цяплей адзеўся!» -

Наш Іван ямчэй усеўся,

Лоб старанна пахрысціў

І наўскач канька пусціў.

Цэлы тыдзень праскакалі,

Ля густога лесу сталі.

І тады яму канёк,

Даўгавухі гарбунок,

Кажа гэтак: «Слухай, Ваня.

Сярод лесу, на паляне

Узвышаецца гара,

Спрэс да верху з серабра.

Там цячэ адна крыніца,

Вельмі смачная вадзіца,

І Жар-птушкі мкнуць туды,

Каб напіцца той вады.

Там засаду на іх зробім,

Там Жар-птушку мы і зловім».

Гарбунок, малы вушан,

Між гарбоў сядзіць Іван,

Выбягае на паляну.

Заняло тут дух Івану:

Што за цуд, за прыгажосць!

Мора кветак-красак скрозь.

А кране прывольны ветрык

Каляровых красак нетры -

Нібы іскры стуль ляцяць

І вясёлкай зіхацяць.

Пасярод жа той паляны,

Нібы воблака, зіхмяна

Угору мкне сама гара -

Спрэс да верху з серабра!

Быццам сонца там начуе,

Канты ў золата фарбуе.

Пішчык-верх тае гары

Свечкай-полымем гарыць.

Вось канёк па касагоры

З Ванькам нашым лезе ўгору.

Да крыніцы дабрылі,

Ля якой шчэ не былі.

Гарбунок Івану кажа:

«Скора ноч тут скрозь заляжа.

Сып у ночвы ты пшано,

Лі заморскае віно,

Размяшай усё ў іх разам.

А сябе сам не паказвай.

Пад другія ночвы лезь

І закрыйся добра ўвесь.

На світанні, да зарніцы,

Птушкі будуць ля крыніцы.

Як пачнуць пшано кляваць

Ды па-свойму гергетаць,