Читать «Канёк-гарбунок» онлайн - страница 2

«Вось хто топча... Ай-яй-яй!..

Хто б падумаць мог... Чакай!

Гэта ўжо зусім не жарты.

Дакажу, чаго я варты!

Падбяруся і цішком

Ёй адпомшчу за пагром!»

Да кабылкі падбягае,

За даўжэзны хвост хапае,

І на спіну спрытна - скок,

Толькі тварам не ў той бок.

А кабылка падбрыкнула,

Шыю, як змяя, сагнула,

Потым стала дубала

І памчала, як страла,

Круг за кругам над палямі,

Завісала над равамі.

А як трэсла па гарах,

Самы большы меў ён страх.

Ды Іван не паддаваўся

І за хвост мацней трымаўся.

Вось апошні ўжо віток,

І галоп шалёны, скок

Замарудзіла і стала.

«Ну, Іван, - яму сказала, -

Я звалюся хутка з ног.

Раз на мне ўтрымацца змог,

Так і быць, валодай мною.

Толькі месца для спакою

Мне знайдзі і даглядай,

І тры дні гуляць пускай.

Гэтак хочацца на волі

Паскакаць па чыстым полі!

А як скончацца тры дні,

Два народзяцца кані.

Гэткіх коней ты не бачыў.

Дый ніхто! Яшчэ ў прыдачу

Я малога нараджу...

Будзе ён не прыгажун -

Той канёк з двума гарбамі

Ды з аршыннымі вушамі.

Калі хочаш, тых прадай,

А канька не аддавай

Ні за пояс, ні за шапку,

Ці якую, можа, бабку.

На зямлі і пад зямлёй

Ён таварыш будзе твой;

Ён зімой цябе сагрэе,

Летам ветрыкам абвее,

Хлебам зможа накарміць,

Смагу мёдам дасць запіць.

І тады я зноў на полі

Набяруся сілы-волі».

«Добра, - думае Іван. -

Пастуховы вунь будан».

Там кабылку зачыняе,

А зарніца ўжо іграе,

Наступае новы дзень.

Вартавы ў сяло ідзе

І спявае - глухнуць вушы:

«Эх, хадзіў-гуляў Ванюша!»

Учыніў на ганку гром -

Захістаўся нават дом.

Пачала страха ўжо ехаць -

Не да жартаў, не да смеху.

Крык падняў на ўвесь базар,

Быццам дзесь гарыць пажар.

І браты з перапалоху

Нарабілі «ахаў», «охаў»:

«Ці не грукае баран?» -

«Гэта я, ваш брат Іван!»

Дзверы ў хату адчынілі,

Дурня Ваню прапусцілі.

На яго злуюць, крычаць:

«Як насмеліўся пужаць?!»

А Іван не распранаўся,

Як стаяў, на печ падаўся.

І адтуль пачаў расказ,

Як у полі бавіў час,

І пра ўсякія прыгоды,

Дзівы, шкоды, невыгоды.

«Я цалюсенькую ноч

Не заплюшчыў нават воч.

Аж да саменькага золку

Ўсё лічыў на небе зоркі.

Толькі месяц узышоў,

Нехта сунецца - шорх, шорх...

Д'ябал з мордаю кацечай!

Вочы - зыркі вугаль з печы.

Вусы ёсць і барада,

Вы не бачылі - шкада.

І пачаў той чорт падскокваць,

Капытамі ўсё вытоптваць,

Бегаць порстка напралом,

Малаціць дабро хвастом.

Не люблю я жартаў, сварак,

Скокнуў я яму на карак.

Ён цягаў мяне, цягаў,

Голаў ледзь мне не сарваў.

Ды сядзеў я, нібы ўшыты.

Бачу: потам чорт абліты,

Бачу: вываліў язык,

Чую голас чортаў, крык:

«Не звядзі Іван са свету!

Цэлы год табе за гэта

Абяцаю ціха жыць,

Праваслаўных не муціць».

Я, як дурань той, паверыў,

Між вушамі больш не перыў».

Тут расказчык пазяхнуў,

Лёг на бок і ўраз заснуў.

А браты не сердавалі,

Толькі доўга рагаталі.

«Ну й прыдумаў! Ну й дурны!

Мо пра гэта бачыў сны?»

І стары не мог стрымацца,

Каб да слёз не пасмяяцца.

Праўда, дзеду гэты смех

Мо залічыцца як грэх.

Многа дзён, а можа, мала

З гэтай ночы прамільгала,

Можа, больш за год праплыў,

Я ніколі не лічыў.

Хай бягуць і дні, і годы,

Нас жа хай вядуць прыгоды.

Казка хай далей ідзе,

Хоць дабру быць, хоць бядзе.

Ну дык вось... Сынок Даніла

(Свята ў дзень той гаманіла)

Выпіў нейкі дурнап'ян

І забрыў у той будан.