Читать «Кацярына» онлайн - страница 3

Паблагаславіла:

«Бог з табою!» - ды, як мёртва,

Галаву схіліла.

Абазваўся стары бацька:

«Чаго жджэш, нябога?»

Заплакала Кацярына

Ды бух яму ў ногі:

«Даруй ты мне, мой татулька,

Што я нарабіла!

Даруй ты мне, мой галубе,

Мой саколе мілы!»

«Няхай Бог табе даруе

Ды добрыя людзі,

Памаліся ды йдзі з Богам -

Мо лягчэй мне будзе».

Пакланілася, устаўшы,

Выйшла моўчкі з хаткі;

Засталіся сіратамі

Стары бацька й матка.

У садок пайшла вішнёвы,

Малілася Богу,

Узяла зямлі з-пад вішні

Сабе на дарогу;

Прашаптала: «Не вярнуся!

У далёкім краі,

У чужой зямлі чужыя

Мяне пахаваюць;

А сваёй гэты драбочак

Нада мною ляжа,

Ды пра долю, маё гора

Чужым людзям скажа...

Не расказывай, галубка!

Дзе б ні пахавалі,

Каб на гэтым свеце грэшнай

Людзі не чапалі!

Ты не скажаш...

Вось хто скажа,

Што я яго маці!

Мой ты Божа! Маё гора!

Дзе ж мне захавацца?

Схаваюся, мая дзетка,

Сама пад вадою,

А за грэх мой адцярпіш ты

Ў людзях сіратою,

Бязбацькаўцам!..»

Пайшла вёскай

З плачам Кацярына,

Завязаўшыся хусцінай,

Галубячы сына.

Азірнулася, як выйшла,

Сэрцайка заныла,

Паківала галавою

Дый загаласіла.

Як таполя, стала ў полі

Пры бітай дарозе;

Як раса да ўсходу сонца,

Пакапалі слёзы.

За горкімі за слязамі

І свету не бача,

Толькі сына прыгартае,

Цалуе ды плача.

А яно, як ангелятка,

Нічога не знае,

Ручаняткамі малымі

Пазухі шукае.

Села сонца, чуць дзе-нідзе

Зоркі зазіялі,

Слёзы ўцерла, паплялася...

Нікне... знікла ў далі.

Доўга ў сяле гаманілі

Дасужыя свацці,

Ды не чулі тых гамонак

Ні бацька, ні маці...

Вось жа як на гэтым свеце

Робяць людзям людзі!

Таго вяжуць, таго рэжуць,

Той сам сябе губіць...

А за што? Святы іх знае.

Свет, як глянь, шырокі,

Ды няма дзе прыхіліцца

Ў свеце адзінокім.

Таму доля дала месца

Ад краю да краю,

А другому тры аршыны,

Дзе і пахаваюць.

Дзе ж добрыя тыя людзі,

Што сэрца жадала

З імі жыці, іх любіці?

Прапалі, не стала!

Ёсць на свеце доля,

А хто яе знае?

Ёсць на свеце воля,

А хто яе мае?

Ёсць людзі на свеце -

Золатам зіяюць;

Здаецца, пануюць,

А долі не знаюць, -

Ні долі, ні волі!

З нудою ды з горам

Жупан надзяваюць,

А плакаці - сорам...

Забярыце скарбы,

Жывіце ў багацці,

А я вазьму слёзы -

Гора заліваці.

Затаплю нядолю

Дробнымі слязамі,

Затапчу няволю

Босымі нагамі!

Тады я вясёлы,

Тады ўсё - багаццем,

Як сэрцайка будзе

На волі гуляці.

ІІІ

Крычаць совы, спіць дуброва,

Зорачкі зіяюць;