Читать «Кацярына» онлайн - страница 6

Не дадуць да мовы дзіцяці дажыць.

На каго сабакі на вуліцы брэшуць?

Хто голы, галодны пад тынам сядзіць?

Абібок, гультай хто, як не байстручаты?!

Адна яго доля - чорны вачаняты,

З зайздрасці й тых людзі не даюць насіць.

ІV

Каля гары, над ярам-долам,

Як старцы, ўзняўшы сваю голаў,

Дубы з гетманшчыны стаяць.

Грабелька ў яры, вербы ў рад,

Ставок пад крыгаю ў няволі,

У ім палонка - ваду браць,

Як круг чырвоны чырванее, -

З-за хмары сонца ўсплыло;

Надзьмуўся вецер, - як павее!

Няма нічога, скрозь бялее...

Ды толькі ў лесе загуло.

Раве, свішча завіруха,

Па лесе завыла;

Як бы мора, бела поле

Снегам закаціла.

Выйшаў з хаты карбаўнічы

Лесу аглядаці,

Ды куды там!

Гэткі розрух!

Свету не відаці.

«Эге, бачу, што за немач!

Ліха ж яго з лесам!

Пайсці ў хату... Але што там?

Ну іх да ста бесаў!

Ліхаццё іх разнасіла,

Як бы й справу мелі.

Глянь, Нічыпар, прыглядзіся!

Як жа пабялелі!»

«Што, маскалі?.. Дзе маскалі?»

«Што ты? Схамяніся!..»

«Дзе маскалі, галубочкі?»

«Ды вунь, падзівіся!»

Паляцела Кацярына,

Не ўспела адзецца.

«Мабыць, добра Маскоўшчына

Ў знакі ёй даецца!

Бо ўначы толькі і знае,

Што маскаля кліча».

Цераз пні, цераз сувеі

Ляціць, ледзьве дыша.

Босай стала сярод шляху,

Махае рукамі.

А маскалі ёй насустрач,

Як адзін, вярхамі.

«Доля ж мая! бяда-гора!»

Да іх... Калі гляне -

Наперадзе старшы едзе.

«Любы мой Іване!

Каханае маё сэрца!

Дзе ж ты быў падзеўся?»

Ды да яго... за страмёны...

А ён прыглядзеўся

Ды шпорамі каня ў бокі.

«Чаго ж ты ўцякаеш?

Забыў хіба Кацярыну?

Хіба не пазнаеш?

Прыглядзіся, мой галубе,

На мяне глянь, скемі:

Я - Катруся твая люба,

Нашто рвеш ты стрэмя?»

А ён каня паганяе,

Нібы і не бача.

«Пачакай жа, мой галубе!

Зірні - я не плачу.

Непазнаў мяне, Іване?

Сэрца, прыглядзіся,

Ей жа Богу, я - Катруся!»

«Дура, отвяжися!

Возьмите прочь безумную!»

«Божа мой! Івасю!

І ты мяне пакідаеш?

А ты ж прысягаўся!»

«Возьмите прочь! Что ж вы стали?»

«Каго? Мяне ўзяці?

За што ж скажы, мой галубе?

Каму хочаш даці

Сваю Касю, да цябе што

Ў садочак хадзіла,

Сваю Касю, для цябе што

Сына спарадзіла?

Мой бацечка, мой браточак!

Хоць ты не цурайся!

Найміткаю табе стану...

З другою кахайся...

З цэлым светам... я забуду,

Што калісь кахала,

Што ад цябе сына мела,

Пакрыткаю стала...

Пакрыткаю... Які сорам!

І за што я гіну?

Кінь мяне, забудзь мяне ты,

Ды не кідай сына.

Не пакінеш?.. Маё сэрца,

Пастой! Прашу вельмі!..

Я вынесу табе сына».

Выпусціла стрэмя