Читать «Тутэйшыя» онлайн

Янка Купала

Янка Купала

ТУТЭЙШЫЯ

Трагічна-смяшлівыя сцэны ў 4-х дзеях

АСОБЫ

• МІКІТА ЗНОСАК (НІКІЦІЙ ЗНОСІЛОВ) — калежскі рэгістратар, 25—28 г., у першых трох дзеях барада выгалена, у 4-й крыху барадаты.

• ГАНУЛЯ ЗНОШЧЫХА — яго маці, у вольны час робіць панчоху.

• ЯНКА ЗДОЛЬНІК — настаўнік, 25—28 г.

• ЛЯВОН ГАРОШКА — паважаны селянін, заўсёды з люлькай, агонь да яе крэсіць крэсівам.

• АЛЕНКА — яго дачка, 17—19 г., крыху жвавая і вясёлая дзяўчына, адзяецца чысценька і скромна.

• НАСТА ПАБЯГУНСКАЯ — дзяўчына няведамых заняткаў, 23—25 г.; стараецца адзявацца з шыкам, але без густу.

• ГЭНРЫХ МОТАВІЧ СПІЧЫНІ — Мікітавы настаўнік, сярэдняга веку, бараду і вусы голіць.

• УСХОДНІ ВУЧОНЫ — носіць велікарускую вопратку — «падзёўку», «касаваротку» і доўгія боты, барада калматая.

• ЗАХОДНІ ВУЧОНЫ — носіць польскі строй — кунтуш і «конфэдэратку», барада голеная, вусы завесістыя.

• ДАМА. ПОП. СПРАЎНІК. ПАН. НЕМЕЦ.

• ЧЫРВОНААРМЕЕЦ.....\

• НАЧАЛЬНІК ПАТРУЛЯ..} у адной асобе.

• АБАРВАНЕЦ.........../

• НЕМЕЦ, ДВУХ ПАТРУЛЬНЫХ, ГРАМАДЗЯНЕ, ГРАМАДЗЯНКІ і інш.

Усё дзеецца ў Менску. 1-я дзея адбываецца ў лютым 1918 г., 2-я — у снежні 1918 г., 3-я — у ліпені 1919 г., 4-я — у чэрвені 1920 г. 1, 3 і 4-я дзеі адбываюцца ў Мікітавай хаце, 2-я дзея — на Катэдральным пляцы, называным мянчанамі «Брахалка».

ДЗЕЯ ПЕРШАЯ

Час вячэрні. Даволі абшырны пакой, беднаваты, па-дробнамяшчанску абстаўлены. 3 правага боку — бліжэй да рампы — адны дзверы, з левага — двое. Напроць два вакны на вуліцу. Справа ў належным месцы стол, у іншых мясцох — пара малых столікаў, на адным з іх грамафон, крэслы венскія і мяккія плюшавыя. У кутку злева вялікае люстра (трумо). На сценах у рамах колькі тандэтных абразоў — партрэтаў высокапастаўленых асоб, балалайка, пажарніцкая куртка і каска.

З'ява I

Гануля, Янка.

ГАНУЛЯ (сядзіць і робіць панчоху; чуваць стук у дзверы з левага боку, што далей ад рампы). Калі ласка! Заходзьце!

ЯНКА (уваходзіць). Выбачайце, цётачка, што так часта назаляюся вам, але, бачыце, неяк моташна зрабілася аднаму сядзець, дык вось і прыйшоў да вас у госці.

ГАНУЛЯ. Ды што за цэрамоніі! Можаце гасціць у мяне хоць кожны дзень ад рання да вечара — мне самой весялей, бо хоць вы ў нас нядаўна закватаравалі, а ўжо лічу вас як свайго чалавека. Толькі не стукайце там па-панску ў дзверы, а проста ўваходзьце, і ўсё тут.

ЯНКА. Дзякую вам за шчырасць і ласку, хоць і сам не ведаю, чым я на ўсё гэта заслужыў. (Паўза.) Дзе ж гэта гаспадар ваш малады?

ГАНУЛЯ. Паляцеў у горад таго-сяго купіць. Сягоння імяніны яго, дык мо той ці сёй здарыцца ў хату.

ЯНКА. Шкада, што я раней аб гэтым не ведаў. То ж належала і аб падарунку якім падумаць.

ГАНУЛЯ. Э, мой сынок! Не тыя цяпер часы на падарункі. Гэтая вайна ды бязладдзе, ці, як там кажуць, рэвалюцыя, пахавалі тыя хвіліны, калі людзі маглі думаць і аб падарунках.

ЯНКА. А во, сын ваш не забыўся, аднак, аб імянінах?

ГАНУЛЯ. Не забыўся, бо малады яшчэ і ў галаве пуста. Падумайце, скасавалі чыноўніцтва, застаўся без службы, і хоць бы што, ні на грош таей сталасці. Адно маракуе ўсё аб тым, як гэта ізноў вернуцца нейкія там яго рангі і клясы і ўсялякае дабро само пасыпецца з неба.