Читать «ЖЫЦЬЦЁ РАЗЗБРОЕНАГА ЧАЛАВЕКА» онлайн - страница 71

— Чым магу вам служыць?

— Я хачу абмяняць чэк.

— Пакажыце, калі ласка.

Вымаю з бакавой кішэні пінжака партманэт, дастаю ліст зь Нью-Ёрку. Паварочваю яго такім чынам, каб былі бачныя паштовыя маркі й адрас. Нарэшце, вымаю з канвэрта чэк і падаю яго жыду. Ён узяў чэк. Хутка агледзеў яго, потым крыкнуў у наступны пакой, праз прыадчыненыя дзьверы:

— Пане Абрам! Калі ласка, зайдзіце на хвілінку па справе!

Неўзабаве я ўбачыў за стойкаю яшчэ аднаго жыда, хударлявага і вельмі высокага. Ён перажоўваў нешта і выціраў рукі хустачкаю для носа. Я, мабыць, ня даў яму паесьці.

— Дзень добры вам! — сказаў ён мне.

— Дзень добры! Я хачу прадаць чэк.

Сівы жыд сказаў на ідышы некалькі словаў, якіх я не зразумеў. Той, якога звалі Абрамам, агледзеў чэк, потым зьвярнуўся да мяне:

— Можаце зайсьці заўтра?

— Не магу. Я мушу прадаць чэк сёньня, бо маю тэрміновыя выдаткі. Мне трэба купіць сёньня яшчэ некаторыя рэчы.

— Колькі вы хочаце за чэк?

— Ведаю, што паводле курсу…

Надыходзіў вельмі адказны момант: я закідваю кручок.

— Даляр роўны тысячы шасьцістам маркам.

Заўважыў у вачах жыдоў бліск зьдзіўленьня і… радасьці. Кручок яны праглынулі. Даляр паводле курсу быў роўны ў гэты дзень тысячы сямістам пяцідзесяці маркам.

— Вы, шаноўны, хіба ня ведаеце, — кажа сквапна хударлявы жыд, што ўжо два тыдні даляр падае… Заўтра, — працягвае жыд, — можа быць тысячу пяцьсот, а праз тыдзень тысячу чатырыста. Ведаеце, цяпер такі час! — шырока разводзіць ён рукі.

Я скіроўваю позірк на вітрыну. Мімаходзь заўважаю на супрацьлеглым баку вуліцы Сабаду. Бяру чэк з рук жыда і паволі ўкладаю яго ў «амэрыканскі» канвэрт.

— Ну то колькі вы даяце? — пытаю флегматычна.

— Каб доўга не балбатаць: па тысячы пяцьсот пяцьдзясят.

— То я паспрабую дзе-небудзь у іншым месцы.

Я схаваў партманэт у кішэню й зашпіліў плашч-дажджавік. Мне даў яго Сабада (каб я выглядаў як прыежджы) разам з капелюшом і вялікаю, жоўтаю тэчкаю, якая ляжыць на прылаўку і зіхаціць самавітымі нікелёвымі замкамі. Умешваецца другі жыд:

— Шаноўны пане! Апошняе слова: тысяча пяцьсот семдзесят.

— Не!

Бяру партфэль. Тады ўмешваецца першы жыд. Кажа шэптам, таямнічым шэптам:

— Ну, а тысячу пяцьсот восемдзесят?

— Цьфу, ты, вар’ят! — сівы жыд «абурана» адыходзіць ад прылаўка.

Хударлявы кажа яму:

— Гэта мая справа. Мне патрэбны такі чэк. Я рызыкую!

Я пару імгненьняў «вагаюся». Потым наважваюся:

— Ну добра.

Зноў даю ім чэк.

Цяпер справа рухаецца маланкава. «Напэўна, зараз спытае мяне пра ліст. Памятаць: брат Ян зь Нью-Ёрку».

— Вам належыць чатырыста семдзесят чатыры тысячы марак.

— Так.

— У вас ёсьць пасьведчаньне асобы?

— Зразумела, ёсьць. Зараз…

Шукаю ў партфэлі. Потым вымаю фальшывыя дакумэнты з маім фотаздымкам. На адваротным баку — фіялетавая пячатка рэгістрацыі ў паліцыі.

Жыд уважліва праглядае пасьведчаньне і вяртае яго мне.

— Выбачайце. Гэта такая фармальнасьць. Мы ж вас ня ведаем.

— Зразумела.