Читать «ЖЫЦЬЦЁ РАЗЗБРОЕНАГА ЧАЛАВЕКА» онлайн - страница 41

— Слухаю.

— Вось першы: Акрабат Фэліцыян. Разумееце: Акрабат! Другі Алькаголь Дэзыдэрыюш… Гэта проста дурата мець такое прозьвішча! Ну, не? Далей: Ананас Аўрэлі. Чаму ананас і чаму Аўрэлі? Што?

— Ня ведаю. Гэта сапраўды трохі камічна.

— Камічна? Жахліва, пане! Глядзім далей. Ардэна-Рэванскі Гіпаліт, — твар старой выпагадзіўся. — Адзіны прыстойны кватарант, апроч вас, натуральна. Такога кватаранта я трымала б бясплатна. Ар-дэ-на-Рэ-ван-скі, — чытала па складох, смакуючы склады. — Гэта парода, разумееце?.. А далей: Бруд Баніфацы… Што? Далей: Бомба Цэцылія… Што за прозьвішча!.. Далей: Бульдог Ізраіль. Потым: Характар Калікст і Характар Фэлікс. Наступны: Драма Апалінары… Чаму не Камэдыя?

— Дзіўны набор прозьвішчаў.

— Дзіўны? Менавіта. Але паслухайце далей. Экразыт Цэлестын, Фузея Гэнавефа, Фантана Кунегунда…

— Сапраўды неяк нязвыкла.

— Паслухайце далей: Газ Гірш, Гроб Яхім, Грэх Адэля, Гершт Януарый. Разумееце? Як?

— Так. Гэта камічна.

— Не, пане, не. Гэта жахліва. Тут, прабачце, змова, подступ… Так: змова супраць мяне, гаспадыні. Хочуць, каб выраклася дому, каб уцякла… І гэта ўсё яго работа. Але я гэта скеміла. Не бываць таму. Буду за яго маліцца, на імшу даваць, але ня выйду адсюль. Я тут гаспадыня.

— Пра каго вы гаворыце?

— Ён хоча тут кіраваць, хоча мяне адсюль выгнаць!

Я заўважыў, што вочы старой скіроўваюцца зь нянавісьцю ў адзін бок. Скіраваўся за яе позіркам і ўбачыў партрэт яе мужа, які зь першага дня зрабіў на мяне кепскае ўражаньне.

— Ён тут пры жыцьці быў гаспадаром. Усё зьнішчыў. Мяне зьняважыў. А цяпер хоча, каб дом стаўся пусткаю. Ён хоча мяне напалохаць. Некалі гут жылі Ясінскія, Кавальскія, Насовічы… А цяпер… вы чулі. Гэта яго работа. Пасьля яго сьмерці ўсе найлепшыя кватаранты зьехалі, ды пачалі забірацца нейкія злачынцы. А тут, у бібліятэцы, ніхто ня можа жыць. Кожнага адсюль адпудзіць. Вы першы… Я вамі захапляюся і вельмі цешуся, што з вамі ён не саўладаў.

Я засьмяяўся. Старая таксама пачала сьмяяцца сухім, рыпучым голасам. Відаць, выглядала гэта вельмі недарэчна. У пэўны момант Жубжынская абцерла хустачкай мокрыя ад сьмеху вочы. Раптам сталася сур’ёзнаю і сказала:

— Прабачце. Хачу ведаць, якое ў вас прозьвішча. Ня чула раней.

— Лубень. Міхал Дубець.

— Лубень… Лубень… Лубень… — смакавала старая. — Хм, Лубень… Міхал Лубень, кажаце.

— Так: Міхал Лубень, — паўтарыў я выразна.

— Што ж, — вырашыла старая. — Прозьвішча добрае. Імя таксама. Можа, таму ён вас і баіцца… Хм, Лубень… Лубень… Не саўладаў з вамі. I са мной ня дасьць рады! — пагразіла малою, сухою рукою, а пасьля зірнула на партрэт і пачала шаптаць: «Вечны спачын дай яму, Пане…»

Калі мы выйшлі з майго пакою і я хацеў пайсьці з дамавою кнігай у камісарыят, старая затрымала мяне.

—  А ведаеце, пане Лубень, ці ня лепш было б вам зьмяніць прозьвішча? Што?… Цяпер гэта ня вельмі цяжка.

— Але ж вы самі гаварылі, што…

— Так, — перапыніла Жубжынская. — Але ці ня лепш вам быць Лубенскім? Лубенскі зусім інакш гучыць, чым Лубень. Гучыць пародзіста, шляхетна… Імя ў вас вельмі добрае, але прозьвішча магло быць крыху лепшае.