Читать «ЖЫЦЬЦЁ РАЗЗБРОЕНАГА ЧАЛАВЕКА» онлайн - страница 29

— Гэта мой знаёмы. Дэмабілізаваны жаўнер. Шукае працу. Намагаюся яму дапамагчы.

Старая падала мне халодную, кашчавую далонь. Я назваў сваё прозьвішча.

— Брыгіда Жубжынская, — прадставілася яна, камічна выцягваючы губы.

Цётка была дужа гаваркая. Яна безупынна лапатала. Рэдчас пыталася, але ня слухаючы адказу, альбо адказваючы сама сабе, гаварыла далей. Да старога зьвярталася «пане Рэванскі». Пазьней я даведаўся, што ён мае падвойнае прозьвішча Ардэна-Рэванскі. Я пераважна маўчаў альбо каротка адказваў на пытаньні. Затое дзядок і пані Жубжынская банальна размаўлялі на тэмы дарагоўлі, надвор’я, кватарантаў. Нарэшце Рэванскі сказаў гаспадыні пра мэту нашага візыту: ён хоча зьняць у яе вялікі пакой, які раней належаў да кватэры старога. Яны называлі гэты пакой «бібліятэкай». Зь зьдзіўленьнем даведаўся, што старая вельмі ахвотна пагадзілася здаць мне пакой. Сказала, што прызначыць мне малую кватэрную аплату, бо ёй патрэбна, каб бібліятэка была заселена. Жубжынская пайшла па ключы, бо зьбіралася паказаць мне пакой.

— Папраўдзе, — сказаў Рэванскі па яе адыходзе, — яна павінна даплаціць вам за пражываньне ў той сярэднявечнай залі. Там, прабачайце, адбываліся нейкія нязвыклыя рэчы. Зьяўляліся духі, здані. Былі кватаранты, але хутка ўцякалі адтуль. Бабцы гэта не на руку, бо ўсе баяцца жыць у суседніх пакоях. І яна сама ў страху. Гэтая заля раней належала да майго жытла і тады нічога там ня страшыла, але была мне непатрэбная. Цяжка вытапіць яе ўзімку і прыбіраць, бо вялікая. Таму адмовіўся ад яе. Ложак тамака велічэзны. Есьць сеньнікі. Падушку, коўдры і два прасьцірадлы, на першы час, я вам падкіну. А што да тых духаў, дык… ня ведаю. Гэта ўжо ваша справа.

Я сказаў Рэванскаму, што вельмі люблю духаў і ўмею добра зь імі жыць. Ніводнага ніколі не пакрыўдзіў, таму не дакучалі мне нават у сутарэньнях і на гарышчах. Калі старая вярнулася зь вялікім жмутам ключоў у руцэ, мы выйшлі ад яе на лесьвічную клетку. Рэванскі сказаў мне, каб пасьля я зайшоў да яго па пасьцелю. Потым ён сышоў ад нас. Я ж, у таварыстве ўласьніцы дому, увайшоў у цёмны калідор, зь левага боку якога было двое дзьвярэй да малых асобных пакояў. Насупраць убачыў вялікія, падвойныя дзьверы. Старая адчыніла іх, але не ўвайшла першая, толькі рухам рукі й нахілам галавы запрасіла мяне, кажучы: «Прашу! Калі ласка».

Я ўвайшоў у панурую залю з двума вокнамі і зашклёнымі дзьвярыма, якія выводзілі на балькон. Тут было змрочна, бо вокны і дзьверы засланялі з бакоў цяжкія, зялёныя завесы, а шпалеры на сьценах былі цёмныя. Падлога таксама была цёмная, выкладзеная з дубовага паркету. Адзін кут залі займаў старасьвецкі камін з жалезнымі кратамі. Пры дзьвюх сьценах стаялі чатыры вялізарныя, зашклёныя шафы, напоўненыя кнігамі. Над імі і ўздоўж іншых сьцен вісела некалькі дзясяткаў мужчынскіх і жаночых партрэтаў. Некаторыя зь іх былі вельмі старыя. Пані Жубжынская паказала мне кашчавым пальцам на партрэт, падвешаны над ложкам, і сказала: