Читать «БАГАМ НОЧЫ РОЎНЫЯ» онлайн - страница 151

Учора пазнаёміўся зь Янам Пялінскім, якога перад Вялікаднём абмянялі на Домбаля. Цудоўны чалавек. Ён так нацярпеўся ў ЧК, і нічога зь яго ня выбілі. Я ні пра што яго не пытаў. Я ўсё разумеў, усё прачытаў зь яго твару, з вачэй. Таксама жывы труп. Хто ўбачыў гэтыя рэчы, таму цяжка вярнуцца да жыцьця.

Мы былі ўтрох. Я, Пялінскі і Паланеў. Сядзелі за сталом моўчкі. Пялінскі мружыў крыху касаватыя вочы. Я прыглядаўся да яго: матавая бледнасьць твару, чорныя валасы, зламаны, крывы нос — сьлед нагана чэкіста. Паланеў сядзіць задуменны, пануры. Пра што ён думае? Пра жонку, якая ўвесь час яму здраджвае, бо ня можа ня здраджваць? Ці пра тое, як зрабіць, каб яна па яго сьмерці не цярпела нястачы? Відаць, пра гэта — ён усё мог ёй дараваць, але сабе не дараваў бы нават таго, што яна па яго сьмерці засталася б без апекі. А я ня ведаю, пра што я думаў. Можа, пра тое, што нам няма пра што размаўляць, бо словы такія пустыя, нікчэмныя, бясьсільныя.

Кажуць, ёсьць такая хвароба, што чалавек пачынае пагарджаць сьмерцю. А я думаю, ён не пагарджае сьмерцю, але губляе пачуцьцё вартасьці жыцьця ў выніку нейкай вялікай страты. Адзін страчвае ідэю, другі — каханьне, трэці — веру ў людзей… Гэта што да моцных людзей, бо слабейшых можа выбіць з раўнавагі любая дробязь.

Прыйшла жонка Паланева. Яна села да стала, паглядзела на нас. Паспрабавала завязаць размову. Нічога ня выйшла. Адказваем па сутнасьці, коратка, ветліва. Яна нядоўга затрымалася з намі.

Заўтра іду за мяжу з Клядзінскім. Яго я найбольш люблю. Ён заўжды здольны мяне забавіць, разьвесяліць, хоць часам і раздражняе.

Антона на працу зусім не бяру. Хай п’е. Я ўжо не баюся трапіць у рукі бальшавікоў. Нават калі і возьмуць, усё адно атрымаюць труп… Я за мяжой жыцьця. Мне ўсё адно. Колькі мог, столькі я для выведкі зрабіў. Калі не зраблю болей — што ж. Я замалады і занадта дурны. Я заўжды хацеў, каб было як найлепш, а выходзіла часам зусім кепска.